یکی از رسومی که در کشور ما ازدواج وجود دارد مهریه است. در واقع قبل از ازدواج مرد باید مهریه ای را برای زن تعیین کرده که مورد رضایت او باشد. در قرآن کریم هم به مهریه برای زن اشاره شده است. هر چیزی که ارزش مالی داشته باشد را می توان به عنوان مهریه تعیین و تعریف کرد. پس از عقد نکاح، مهریه به صورت رسمی به زن تعلق داشته و می تواند آن را از همسر خود مطالبه نماید. مرد نیز موظف است مهریه زن را بپردازد، در واقع مهریه زن دینی بر گردن مرد است. در صورتی که زن مهریه خود را نبخشد و مرد نیز آن را نپردازد، مرد مدیون زن خواهد بود. در این مقاله قصد داریم در خصوص آخرین قانون مهریه صحبت نماییم، پس با ما همراه باشید.
قانون مهریه
همان طور که در شرع و عرف مهریه برای زن تعریف شده است، قانون نیز این حق را به زن داده و قوانین مختلفی را هم در خصوص مهریه تدوین نموده است که در این قسمت به بیان این قوانین می پردازیم.
- مطابق قانون مدنی کشور مهریه باید مالیت داشته باشد و قابل تمیز باشد. منظور از مالیت داشتن مهریه آن است که چیزی که به عنوان مهریه تعیین می گردد قابلیت خرید و فروش داشته و ارزش مالی داشته باشد. منظور از قابل تمیز بودن مهریه نیز این است که به طور واضح مشخص گردد که مهریه چه چیزی و با چه مشخصاتی است.
- مهریه باید به گونه ای مشخص گردد که امکان اشتباه و تغییر در آن وجود نداشته باشد اما توصیف جزئی آن هم نیاز نیست. برای مثال اگر مهریه زن یک خودرو است باید مشخص گردد این خودرو چه نوع خودرویی است اما دیگر نیازی به تعیین رنگ آن نمی باشد.
- مهریه تعیین شده باید مورد رضایت و توافق هر دو طرف باشد. یعنی از نظر قانونی حد و مرز و محدودیتی برای مهریه مشخص نشده است و تنها نکته مهم تراضی زن و مرد است.
- اگر طرفین در عقد نکاح شرط بگذارند که اگر مهریه تا مدت مشخصی مورد تایید قرار نگیرد نکاح باطل است، عقد صحیح و شرط باطل است. شرط باطل سبب باطل شدن عقد نمی شود.
- پس از خواندن خطبه عقد، زن مالک مهریه است و می تواند هر لحظه آن را درخواست کند. مرد در این شرایط باید مهریه را پرداخت نماید و در صورتی که توان پرداخت ندارد می تواند درخواست اعسار بدهد تا مهریه تقسیط شود.
- در صورتی که چیزی به عنوان مهریه تعیین شود و پس از عقد مشخص شود که مهریه ناقص است، مرد موظف به رفع ایراد و جلب رضایت زن است. زن می تواند از پذیرش این مهریه خودداری نماید.
- زن پس از عقد نکاح می تواند تا زمان مطالبه مهریه، وظایفی که بر عهده زن می باشد را انجام ندهد. البته این موضوع در شرایطی صدق می کند که مهریه عندالمطالبه باشد. در صورت عندالاستطاعه بودن مهریه این شرایط حاکم نخواهد بود، زیرا خود زن پذیرفته که در صورت استطاعت مرد آن مهریه را بپردازد و مرد نیز استطاعت ندارد. برای افزایش اطلاعات حقوقی خود می توانید سایر مقالات ما در سایت وکیل چی را مطالعه نمایید.
قانون جدید مهریه
در سال های اخیر تغییراتی در برخی قوانین مربوط به مهریه ایجاد شده است. در این قسمت به بیان این تغییرات می پردازیم.
یکی از این تغییرات در غالب تبصره ای است که به ماده 1082 قانون مدنی اضافه شده است. این تبصره بیان می کند که هنگامی که مهریه پرداخت می شود، چه در حالتی که زن مهریه خود را مطالبه کرده باشد و چه در حالتی که مرد برای ادای دین قصد پرداخت مهریه را داشته باشد، باید با توجه به شاخص قیمت سالانه پرداخت گردد. این موضوع بدان معنی است که مهریه در هنگام پرداخت به ارزش روز و با توجه به شاخص سالانه ای که توسط بانک مرکزی مشخص می شود، باید پرداخت گردد.
دومین قانون در خصوص مبلغ مهریه است، این قانون بیان می کند که میزان مهریه تا 110 سکه و یا ارزشی معادل آن عندالمطالبه می باشد و برای مهریه های بیشتر از آن مهریه عندالاستطاعه خواهد بود. برخی از مردم گمان می کنند که این قانون به این معنی است که مهریه ای بیش از 110 سکه به زن تعلق نمی گیرد. اما این طور نیست، معنی این قانون این است که برای مهریه های بیشتر از 110 سکه قانون اجرای محکومیت های مالی برقرار نیست.
در واقع اگر مهریه زنی تا 110 سکه و یا ارزش معادل آن باشد، در صورت عدم پرداخت مهریه توسط مرد، محکومیت حبس برای مرد وجود دارد. اما برای مبالغ بیشتر از 110 سکه، حبسی برای مرد تعیین نمی شود و وی می تواند درخواست اعسار داده و مابقی مهریه را به صورت اقساطی پرداخت نماید. این قانون هیچ محدودیتی برای مهریه تعیین نکرده است و تنها ضمانت اجرایی مهریه های بیشتر از 110 سکه را کاهش داده است. این قانون جهت کاهش محکومیت های ناشی از طلاق و مهریه های بالا تعیین شده است.
نکات مهم در خصوص مهریه
قوانین و تبصره های زیادی در خصوص مهریه وجود دارد که در قسمت قبل به برخی از آن ها اشاره نمودیم. دانستن نکات مهم دیگری نیز مورد مهریه ضروری است که در این جا به آن ها می پردازیم.
- در برخی شرایط ممکن است در نکاح دائم مهریه تعیین نشود، در چنین شرایطی زوجین می توانند پس از عقد با توافق و رضایت دو طرف مهریه ای را تعیین نمایند. در چنین شرایطی اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و نزدیکی بمیرد، مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد.
- در برخی شرایط ممکن است اختیار تعیین میزان مهریه به شوهر و یا شخص سومی داده شود. در این شرایط مرد و یا شخص مورد نظر می توانند در خصوص تعیین مهریه اقدام نمایند.
- اگر قبل از رابطه زناشویی و نزدیکی، مرد اقدام به طلاق نماید، نصف مهریه به زن تعلق می گیرد. در صورتی که قبل از نزدیکی، مرد مهریه زن را پرداخت کرده باشد در این شرایط باید نصف آن را به مرد بازگرداند.
- در شرایطی که مرد درخواست اعسار دهد، تا زمانی که دادگاه با توجه به مدارک و شرایط مختلف نسبت به توانایی مالی مرد به اطمینان نرسد و درخواست اعسار مورد پذیرش و یا رد قرار نگیرد، امکان حبس مرد وجود ندارد.
- مهریه زن مانند ارث است و در صورت فوت زوجه، ورثه وی می توانند اقدام به مطالبه مهریه او نمایند. مهریه زن از طریق ارثیه شوهر قابل مطالبه و دریافت است. یعنی زن می تواند از ارثی که به شوهر می رسد مهریه خود را طلب کند.
- زن می تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را به همسر ببخشد. تنها در این صورت است که مرد می تواند از پرداخت مهریه معاف شود و همچنین دینی نسبت به همسر خود نداشته باشد.
- روابط نامشروع زن مانع دریافت مهریه نمی باشد. یعنی اگر مردی به دلیل روابط نامشروع قصد جدا شدن از همسر خود را داشته باشد باید مهریه او را بپردازد و این موضوع سبب محرومیت زن از مهریه خود نمی شود.
انواع مهریه
مهریه با توجه به تعیین آن در زمان عقد نکاح به 4 دسته تقسیم می شود. انواع مهریه عبارتند از:
مهرالمسمی: مهریه ای که قبل از ازدواج و با توافق طرفین تعیین می شود را مهر المسمی می گویند. زن پس از عقد می تواند این مهریه را مطالبه نماید و در صورت خودداری مرد از پرداخت مهریه حکم جلب وی را دریافت کند. البته این حکم برای مهریه تا 110 سکه قابل اجرا است.
مهرالمثل: اگر در عقد نامه مهریه ای تعیین و ذکر نشده باشد و همچنین بین زن و شوهر نزدیکی رخ داده باشد، مهریه زن مهرالمثل است. در این شرایط زن و شوهر می توانند با توافق یکدیگر مهریه را تعیین نمایند. در شرایطی که عقد شرایط قانونی را نداشته باشد و یا به شکل درست انجام نشده باشد و زن هم از این موضوع بی اطلاع باشد، مهریه زن مهرالمثل است.
تحت شرایطی که مهریه تعیین شده ارزش مالی نداشته باشد و یا غیر واقعی و متعلق به فرد دیگری باشد، زن مستحق مهرالمثل است. مهر المثل با توجه به شرایط خانوادگی و شان زن تعیین می شود.
مهرالمتعه: اگر مهریه ای در عقد برای زن تعیین نشده باشد و مرد قبل از نزدیکی، زن را طلاق دهد، زن مستحق دریافت مهریه مهرالمتعه می باشد. یعنی برای این که مهرالمتعه شامل حال زن شود، باید هم مهریه تعیین نشده باشد و هم قبل از نزدیکی طلاق صورت بگیرد. برای تعیین این نوع مهریه به وضعیت اقتصادی و شرایط مالی مرد توجه می شود.
مهرالسنه: مهرالسنه مهریه دختران پیامبر می باشد که پانصد درهم نقره است. این مهریه با توافق طرفین تعیین می شود به طوری که در عقدنامه، مهریه را مهرالسنه تعیین نموده اند. اما این میزان با توجه نوسانات بازار و شاخص قیمت سالانه معادل سازی می شود.
مسائل قابل توجه در مورد مهریه
باید توجه داشته باشیم که برای این که زن مهریه خود را طلب نماید، تمکین کردن و یا عدم تمکین او ملاک قرار داده نمی شود و مرد تحت هر شرایطی مطابق با قوانین کور باید مهریه را پرداخت نماید. در صورتی که مرد فوت کند، مهریه زن تا روز فوت مرد مطابق با ارزش سالانه تعیین می شود، اما مدت زمانی که برای انحصار وراثت سپری می گردد در نظر گرفته نمی شود.
اگر زن با طرح دادخواست، مهریه خود را مطالبه کند، معیار و ملاک برای ارزش روز مهریه، بعد از صدور حکم دادگاه می باشد. اگر مرد از پرداخت مهریه امتناع نماید، دادگاه اموال وی را توقیف می نماید. در صورتی که اموال مرد بیشتر از میزان مهریه زن باشد، بخشی از اموال وی که مطاب با مهریه زن باشد توقیف می گردد. در صورت در نظر گرفتن اموال منقول و غیر منقول و حساب های بانکی مرد برای مهریه، زن باید از طریق اجرائیات اداره ثبت اقدام به مطالبه مهریه نماید.
زن از دو طریق اداره ثبت و دادگاه می تواند برای دریافت مهریه خود اقدام نماید. برای استتفاده از روش اجرای ثبت، زوجه باید به دفترخانه ای که ازدواج وی در آن جا ثبت شده است مراجعه نماید. اما اگر مهریه زن کمتر از 20 میلیون تومان باشد، برای درخواست آن زوجه می تواند از طریق شورای حل اختلاف اقدام کرده و مهریه خود را از همسر دریافت نماید.
در عقد موقت، در صورت ثبت مهریه، زن می تواند مانند عقد دائم اقدام به دریافت مهریه نماید. اما در صورت عدم ثبت مهریه، زوجه تنها با داشتن دو شاهد زن یا مرد برای جاری شدن صیغه عقد و تعیین مهریه، می تواند برای دریافت مهریه خود از طریق مراجه قانونی اقدام کند.
وکیل مهریه
وکیل فردی تحصیلکرده در زمینه حقوق می باشد که از نظر قانونی اجازه قبول وکالت موکل در دعاوی مختلف را دارد. اما وکیل مهریه وکیلی است که در زمینه قوانین مربوط به دعاوی خانواده و مهریه تخصص داشته و تجربه زیادی در وکالت چنین پرونده هایی دارد.
زوج و زوجه می توانند در خصوص پرونده های مهریه به وکیل مهریه مراجعه کرده و پیگیری های لازم را به ایشان واگذار کنند. در این صورت خیال آن ها آسوده است که یک فرد متخصص پرونده آن ها را پیگیری می کند. وکیل کسب بهترین نتیجه ممکن را در کوتاه ترین زمان میسر می نماید. بهترین وکیل طلاق در تهران می تواند در این زمینه ها شما را راهنمایی نموده و تا پایان رسیدگی پرونده در کنار شما باشد.
کلام آخر
در این مقاله در مورد قانون مهریه صحبت کردیم . برخی قوانین در قانون مدنی کشور برای مهریه تدوین شده اند، اما برخی از قوانین با توجه به نیازهای جامعه و برای حفظ بنیان خانواده باید دچار تغییراتی شوند. برخی از قوانین مهریه هم در سال های اخیر تغییراتی داشته که در این مقاله به آن ها اشاره کردیم. مهریه انواع مختلفی دارد که با توجه به تعیین آن در هنگام عقد تفاوت دارند. مهریه بر اساس قانون، شرع و عرف حق زن بوده و مرد باید آن را به زن پرداخت نماید. امیدواریم مطالب جمع آوری شده و ارائه شده در این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. از همراهی شما صمیمانه سپاسگزاریم. در صورتی که انتقاد و پیشنهادی در خصوص این مقاله دارید می توانید از طریق سایت وکیل چی با ما در ارتباط باشید و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
