نکات مهم در خصوص قسامه از دیدگاه وبسایت وکیل چی:
- وجود لوث
- قطعیت وقوع جنایت
- استفاده از قسامه برای شاکی و متشاکی ممکن است
- تعداد قسم‌خورندگان با توجه به نوع جنایت متفاوت است
هنگامی که جرمی رخ می‌دهد، باید مدارک و مستنداتی برای اثبات و یا عدم اثبات انجام جرم توسط متشاکی وجود داشته باشد. وجود ادله مختلف مانند اقرار متهم، شهادت شهود، علم قاضی و مستندات قانونی از جمله این مدارک هستند. در شرایطی که هیچ‌کدام از این موارد برای اثبات و یا رد اتهام وجود نداشته باشد، از قسامه استفاده می‌شود. این روش اثبات در مورد جنایات حدی کاربرد دارد و در موارد جرایم تعزیری قابل استفاده نیست. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این موضوع تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مفهوم قسامه
قاضی در هنگام بررسی هر پرونده، مدارک موجود را مورد بررسی قرار می‌دهد و با توجه به آن‌ها، احکام لازم را صادر می‌نماید. در برخی از موارد جرمی اتفاق افتاده است؛ اما، مدارک کافی برای اثبات وقوع جرم توسط متهم وجود ندارد. در ماده 160 قانون اساسی به قسامه اشاره شده است و از آن به عنوان یکی از ادله اثبات جرم یاد شده است. مطابق قانون 313 مجازات اسلامی، هنگامی که مدارکی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد، شاکی با قسامه می‌تواند به دنبال اثبات جنایت عمدی یا غیرعمدی باشد. متشاکی نیز می‌تواند از همین روش برای اثبات بی‌گناهی خود استفاده کند.
قسامه به معنی سوگندهایی است که برای اثبات یا رد جرم ادا می‌شود و نه‌تنها برای اثبات جرم، بلکه برای تعیین ویژگی‌های آن هم کاربرد دارد. لازم به ذکر است که استفاده از قسامه زمانی کاربرد دارد که جرمی مانند قتل، آسیب به اعضای بدن، کبودی و سیاهی، رخ داده باشد. در چنین شرایطی که با قسامه، وقوع جرم اثبات شود، پرداخت دیه هم قطعی خواهد شد.
شرایط استفاده از قسامه
به منظور استفاده از قسامه، باید شرایط موردنیاز فراهم باشد؛ وجود لوث برای برقراری شرایط قسامه ضروری است. لوث به این معنی است که قرائن کافی برای وقوع جرم وجود داشته باشد؛ اما، این مدارک برای محکومیت فرد متهم، کافی نباشد. در واقع، در شرایطی می‌توان از قسامه استفاده کرد که اطمینان حاصل شود، جرمی رخ داده است؛ اما شواهد کافی و قانونی برای اثبات آن وجود نداشته باشد.
در صورت عدم دست‌یابی به شواهد کافی، شاکی می‌تواند با قسامه و ادای سوگند، جنایت را به اثبات برساند و یا متهم با سوگند، از اتهام خود تبرئه شود. از طرف دیگر، باید بدانیم، در صورتی که لوث وجود نداشته باشد، متهم از طریق قسامه، مبرا خواهد شد. این بدان مهنی است که اگر شواهدی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد، امکان مجازات متهم وجود نخواهد داشت.
نکات مهم در خصوص قسامه
در مورد قسامه باید به نکات متعدد قانونی توجه شود تا امکان کسب نتایج موردنظر افزایش یابد. در صورتی که جرم رخ داده، قتل عمد باشد، باید 50 نفر از خویشان نزدیک شاکی به قاتل بودن مظنون سوگند بخورند تا بتوان متهم را به عنوان قاتل شناسایی نمود. این افراد باید مذکر باشند و با شاکی نسبت خونی داشته باشند و از وقوع قتل توسط متشاکی مطلع باشند. در صورتی که جرم رخ داده، قتل غیرعمد باشد، تعداد افرادی که باید سوگند یاد کنند، 25 نفر است.
ممکن است جرم رخ داده که نیازمند قسامه است، از نوع قتل نباشد و تنها آسیب به اعضای بدن باشد. در این شرایط، مطابق ماده 456 قانون مجازات اسلامی، برای جنایاتی که مجازات آن‌ها، دیه کامل است، وجود 6 نفر از افراد نزدیک متشاکی برای ادای سوگند کافی است. جنایتی که مجازات آن پنج ششم دیه کامل باشد، باید 5 نفر سوگند بخورند و به همین ترتیب برای جرایمی که مجازات کمتری دارند، تعداد قسم‌های کمتری موردنیاز است.
شرایط سوگند در قسامه
با توجه به این موضوع که یاد کردن سوگند می‌تواند به شناسایی مجرم کمک کند و برای این فرد، مجازات تعیین می‌شود، باید با رعایت کامل قوانین انجام شود. یکی از شرایط سوگند در دادگاه، سوگند به نام خداوند متعال است که ممکن است با زبان ادیان مختلف بیان گردد. دادگاه باید کیفیت سوگند را با توجه به نوع جرم، زمان، مکان و الفاظ آن، تعیین کند. بر اساس ماده 204 قانون مجازات اسلامی، سوگند باید صریح و بدون ابهام باشد و با یقین ادا گردد.
لازم نیست فردی که سوگند یاد می‌کند، شاهد وقوع جرم بوده باشد؛ زیرا در این شرایط به عنوان شاهد در دادگاه حضور یافته و نیازی به ادای سوگند نیست. قاضی قادر است در خصوص نحوه اطلاع فرد از وقوع جرم از وی سوال بپرسد؛ اما، از نظر قانونی، لازم نیست که قاضی منشا اطلاع فرد را بداند. تنها لازم است قاضی اطمینان حاصل کند که وی از وقوع جرم اطلاع دارد؛ مگر این‌که دلیل و مدرکی برای نقض اطلاعات وی وجود داشته باشد.
| شروط قسامه | توضیح فقهی و حقوقی |
|---|---|
| احراز لوث توسط قاضی | تشخیص لوث با قاضی است؛ قاضی باید احتمال دهد که اتهام ممکن است صحیح باشد. |
| درخواست اجرای قسامه | آغاز قسامه منوط به مطالبه‌ی اولیای دم یا مدعی است؛ قاضی رأساً نمی‌تواند آن را اجرا کند. |
| اهلیت قسم‌خورندگان | قسم‌خورندگان باید مسلمان، عاقل، بالغ، و از خویشان نسبی طرف دعوا باشند. |
مراجعه به وکیل کیفری در قسامه
اثبات هر گونه جرم و جنایتی، نیازمند مدارک و مستدات مختلف و آشنایی با روال کار و نحوه دادرسی است. از طرف دیگر، هر پرونده‌ای، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و باید با اقدامات مناسب به پیشبرد آن کمک کرد. همه افراد نیز اطلاعات حقوقی کافی برای پیگیری دعاوی را ندارند؛ این شرایط، حکم می‌کند که به بهترین وکیل کیفری در ایران مراجعه شود تا وی بتواند با استفاده از تجربیات خود، دعاوی کیفری را در مسیر درست قرار داده و شرایط قسامه و احیای حقوق موکل خود از این طریق را فراهم کند.
یک وکیل حرفه‌ای با شرایط استفاده از قسامه آشنا است و زمینه استفاده از این راه‌حل قانونی را فراهم می‌کند. در برخی شرایط، تنها راه برای اثبات جرم متهم و یا تبرئه وی، قسامه است که مستلزم وجود شرایط قانونی است که وکیل می‌تواند به تامین آن کمک کند. حضور این وکیل و استفاده از تجربیات ایشان به افزایش شانس موفقیت در پرونده کمک می‌کند.
کلام آخر
یکی از ادله اثبات جرم، قسامه است که در خصوص جرایمی مانند قتل، ضرب و جرح و آسیب بدنی مطرح می‌شود. هنگامی که ادله‌ای مانند شهود، اقرار متهم، مدارک کافی و غیره وجود نداشته باشد، از قسامه برای اثبات وقوع یا عدم وقوع جرم استفاده می‌کنند. قسامه به معنی یاد کردن سوگند شاکی مبنی بر وقوع جرم و یا سوگند متشاکی برای عدم ارتکاب به جرم است. از شرایط استفاده از این روش، می‌توان به لوث اشاره کرد که به معنی وجود داشتن ادله برای وقوع جرم است که برای اثبات آن ناکافی می‌باشد. وجود 50 نفر از افراد هم‌خون شاکی که به وقوع جرم سوگند یاد کنند برای اثبات قتل عمد لازم است. این تعداد برای قتل غیرعمد به 25 نفر کاهش یافته و برای سایر جنایات با توجه به شدت آن‌ها، کمتر خواهد شد. حضور یک وکیل خبره در این زمینه می‌تواند به شاکی و متشاکی برای استفاده از این ادله و احقاق حق آن‌ها، کمک کند.
امیدواریم اطلاعات گردآوری شده در این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. از این‌که به جمع همراهان ما در سایت وکیل چی اضاف شدید کمال تشکر را داریم. در صورت داشتن هر گونه انتقاد و پیشنهاد در خصوص مقالات ما از طریق کامنت با ما در ارتباط باشید.
قسامه ریشه در سنت پیامبر (ص) دارد و بر اساس روایات متعدد از ائمه (ع)، در موارد قتل مشکوک برای جلوگیری از تضییع خون به کار گرفته می‌شود.
هدف از قسامه جلوگیری از ضایع شدن حق اولیای دم در مواردی است که دلایل کامل وجود ندارد اما قرائن قوی علیه شخصی وجود دارد.
قسامه فقط در قتل و صدمات بدنی (جرح) به کار می‌رود و در سایر جرایم مانند سرقت یا زنا قابل استفاده نیست.
قسم‌خورندگان باید از خویشان نسبی اولیای دم (در صورت اثبات جرم) یا متهم (در صورت دفاع از خود) باشند و بالغ، عاقل و مسلمان باشند.
