طلاق یکی از اقدامات رایج در بسیاری از خانواده و دادگاه ها می باشد که برای سر و سامان دادن به وضعیت آن و تلاش برای کاهش آمار آن، همواره مسئولان مربوطه در تلاش برای تغییرات قوانین و بهبود آن ها می باشند تا بتوانند تا حدودی زوج ها را از اقدام به آن منصرف کنند و در صورت طلاق نیز زوجین آسیب کم تری ببینند. یکی از مواردی که در زمان جدایی برای دو طرف بسیار پر چالش می باشد، مهریه است. در این مقاله سعی داریم در مورد قانون جدید طلاق و مهریه در کشور صحبت کنیم. پس در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
مهریه و قوانین مربوط به آن
مهریه یکی از شروط اصلی نکاح دائم است که در دین اسلام به این موضوع نیز پرداخته شده است و این قانون برگرفته از شرع و احکام اسلامی می باشد. مطابق با آن، مرد موظف به پرداخت مهریه در طول زندگی مشترک به درخواست زن می باشد. مهریه مال و دارایی می باشد که در زمان عقد دریافت آن به زن تعلق می گیرد و مرد نیز تعهد می دهد که آن را پرداخت خواهد کرد.
مقدار مهریه که بسیاری آن را در ابتدا جدی نمی گیرند و در هنگام ازدواج به دلیل هیجان و احساسی که دارند هر مقداری را می پذیرند، قابل مطالبه توسط زن می باشد و هر زمان که آن را بخواهد می تواند آن را از مرد طلب کند. در گذشته افراد بسیاری به دلیل مطالبه مهریه توسط همسرشان تمام مال و اموال خود را از دست می‌دادند و حتی در صورت نداشتن آن و نپرداختن مهریه به زندان منتقل می شدند. اما رفته رفته قوانین و بخش نامه های جدیدی برای آن صادر گردید تا بتوانند فشارهای ناشی از مهریه به مردان را جبران نمایند و همچنین کسانی که هدفشان از ازدواج سوء استفاده و دریافت مهریه بود دیگران نتوانند از مردان اخاذی کنند.
در خصوص مهریه، چندین قانون به صورت کلی موجود است که در قانون جدید طلاق و مهریه تغییری در آن ها لحاظ نمی شود و اصل این قوانین غیر قابل تغییر می باشد. آنچه که در قانون جدید طلاق و مهریه به عنوان تغییرات اعمال می شود، در نحوه پرداخت و دریافت و سقف آن می باشد. قوانین کلی مهریه به شرح زیر می باشند:
- مهریه می تواند عند المطالبه و یا عندالاستطاعه باشد. مهریه عندالمطالبه مهریه ای است که از زمان عقد دائم زن را مالک آن مال می کند و می تواند هر زمان که بخواهد از همسرش آن را طلب کند. اما درخواست مهریه عندالاستطاعه منوط به وضع مالی مرد می باشد و زن باید ثابت کند که مرد استطاعت و توانایی پرداخت آن را دارد تا زن بتواند آن را از همسرش طلب کند.
- اگر در طول زندگی مشترک مردی فوت کند، زن می تواند از اموال همسرش که از او به جا مانده مهریه خود را به عنوان بدهی بردارد.
- اگر درخواست و پیگیری مراحل طلاق از طرف مرد صادر شود، زمانی می تواند همسرش را طلاق بدهد که مهریه او را تمام و کمال بپردازد.
- اگر درخواست طلاق از طرف زن باشد، مرد می تواند از او درخواست بذل مهریه را در برابر طلاق دهد و زن باید بخشی از مهریه خود و تمام آن را در ازای رضایت مرد به جدایی ببخشد.
- در طلاق های توافقی، زوجین بر سر مهریه با یکدیگر توافق می کنند و غالبا زن بخشی از مهریه اش و یا حتی همه آن را به مردم واگذار می کند. گاهی این بخشش مهریه در ازای حضانت فرزندان بعد از طلاق می باشد.
قانون جدید طلاق و مهریه چیست؟
در قانون جدید طلاق و مهریه که در سال 1400 به تصویب رسیده است، مردان رویه و شرایط راحت تری برای پرداخت مهریه به دست آورده اند، چرا که با وجود وضعیت اقتصادی همه مردم و بالا رفتن قیمت سکه، پرداخت آن برای اغلب آقایان بسیار سخت می باشد. از این رو طبق شرایط و عرف جامعه، نحوه پرداخت مهریه به دو بخش اصلی تقسیم می شود که مربوط به مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه می باشد.
گفتیم که زن تنها زمانی می تواند از همسرش درخواست مهریه عندالاستطاعه کند که بتواند به دادگاه دارایی های مرد را ثابت نماید. در صورتی که مرد توانایی پرداخت نداشته باشد، دادگاه مهریه را برای او به صورت اقساط تنظیم می کند. در کشور ما، مهریه عندلاستطاعه رواج آن چنانی ندارد و آنچه که در عقدنامه ها به ثبت می‌رسد، مهریه عندالمطالبه می باشد. در سال 1400 نحوه پرداخت مهریه تغییراتی کرد که به شرح زیر می باشد:
- طبق قانون جدید طلاق و مهریه، در صورتی که در زمان پرداخت مهریه توسط مرد قیمت سکه تغییر یابد، رئیس قوه قضاییه احکام مهریه را تغییر می دهد.
- در قانون جدید طلاق و مهریه، اگر تعداد سکه هایی که زن به عنوان مهریه برای خود به ثبت رسانده است، بیش تر از 110 عدد باشد، به زن این اجازه داده می شود که در ازای مقدار سکه های مهریه خود، اموال مرد را توقیف نماید.
- اگر مرد دارای اموالی برای توقیف نباشد و اقدامی برای پرداخت مهریه نکند، زن می تواند درخواست حکم جلب و بازداشت شوهرش را بگیرد.
- اگر تعداد سکه های ثبت شده بیش تر از 110 عدد باشد و مرد نتواند تمام مهریه را پرداخت کند، مابقی 110 سکه به صورت اقساط پرداخت می شود که این مقدار و تعداد اقساط طبق درآمد مرد می باشد.
- با وجود این که پرداخت 110 سکه بر گردن مرد می باشد، اما اجباری برای پرداخت کردن آن به صورت یک جا نیز وجود ندارد و تا همان حد نیز مرد می تواند با استعلام اموال، ارائه فیش حقوقی و معرفی شهود، درخواست اعسار را از دادگاه کند و مهریه را به صورت قسط بندی پرداخت نماید.
- درخواست مهریه بیش تر از 110 سکه، در صورت پرداخت 110 سکه، حکم جلب ندارد. یعنی اگر مردی بتواند تا 110 سکه را پرداخت نماید و یا تعهدی برای پرداخت به صورت اقساط دهد، برای مابقی آن زن نمی تواند برای همسرش حکم جلب بگیرد، مگر این که مرد دارایی لازم برای پرداخت را داشته باشد.
قانون جدید طلاق و مهریه در صورت ابطال ازدواج
باطل شدن و فسخ عقد و جدایی با یکدیگر متفاوت هستند و در واقع نحوه و قوانین رسیدگی به آن در مراجع و محاکم قضایی نیز با یکدیگر تفاوت دارد. برای فسخ صیغه نکاح دو حالت وجود دارد که به شرح زیر می باشد:
- اگر که نزدیکی بین زوجین انجام نشده باشد و قبل از آن نکاح باطل شود، زن نمی تواند درخواست مهریه کند، مگر در صورتی که عنن وجود داشته باشد. منظور از عنن ناتوانی مرد برای انجام توانایی جنسی و آمیزش است.
- در صورتی که نزدیکی بین دو طرف واقع شده باشد، زن می تواند درخواست مهریه کند. یکی از شرایطی که فسخ نکاح را ممکن می کند، مواردی هم چون وجود بیماری در زن یا مرد است که وجود این مورد می تواند به طرف مقابل اجازه فسخ نکاح دهد. به طور کلی اگر قبل از نکاح برای هر کدام از طرفین شرایط و وظایفی تعیین شده باشد و بعد از نکاح معلوم شود که چنین چیزی وجود ندارد، طرف مقابل اجازه فسخ نکاح را خواهد داشت.
- شایعه ای که برای فسخ نکاح وجود دارد، این است که اگر پنهان کاری برای عیوب از جانب زن وجود داشته باشد، مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت، اما باید بگویم که چنین چیزی ممکن نیست و چه در قانون های قدیم و چه در قانون جدید طلاق و مهریه، در هر صورت زن محق دریافت مهریه می باشد.
- در صورتی که در فسخ نکاح ثابت شود که نزدیکی بین زوجین انجام نشده است، زن می تواند مهریه بگیرد و اگر مورد فسخ نکاح عنن باشد، زن می تواند نصف مهریه خود را از مرد طلب کند و اگر کامل نزدیکی انجام شده باشد مهریه به صورت کامل به زوج اعطا می شود.
چگونگی توقیف اموال برای اخذ مهریه
پس از این که مهریه توسط زوجه و یا وکیل او به اجرا گذاشته شود، زن به بهانه اخذ مهریه می تواند از خروج همسرش جلوگیری کند و او را ممنوع الخروج نماید. قانون نیز به زن این مجوز را می‌دهد که علاوه بر ممنوع الخروجی مرد، اموال او را توقیف نماید. توقیف اموال از طریق دفاتر خدمات قضایی می تواند درخواست شود. اگر بین زوجین رابطه انجام نشده باشد و زن باکره باشد، مهریه در خواستی نصف می‌شود. برای درخواست مهریه و پیگیری مراحل لازم، زن می تواند توسط بهترین وکیل مهریه در ایران اقدام نماید.
مطابق با قانون جدید طلاق و مهریه در کشور، اگر زن و یا وکیل او بخواهد برای دریافت مهریه اقدام کند و اموال مرد را توقیف نماید، در قدم اول باید به اداره ثبت اسناد مراجعه کند. اگر در سازمان ثبت اسناد به نام مرد اموالی برای توقیف وجود نداشته باشد، زن باید گواهی صادر شده مبنی بر نبود اموال را به دادگاه ارائه دهد.
در زمان عقد دائم و یا موقت، تنها زمانی که سند رسمی ازدواج وجود داشته باشد، زن به جای رجوع به دادگاه جهت مطالبه مهریه، می تواند از طریق اداره اجرای ثبت اسناد آن را مطالبه کند. مراحل درخواست مهریه بهتر است از طریق اداره ثبت انجام شود. اگر ازدواج موقت باشد، زن تنها مجاز خواهد بود که از طریق دادگاه مهریه خود را مطالبه کند. نکته جالب دیگر این است که مهریه ثبت شده نباید موجل باشد، یعنی نباید زمانی برای پرداخت آن لحاظ شده باشد و همچنین قبلا نیز نباید درخواست ومطالبه مهریه در دادگاه ثبت شده باشد.
قانون جدید طلاق و مهریه برای 14 سکه
طبق قانون جدید طلاق و مهریه، بخش نامه ای در خصوص مهریه در سال 1401 برای تعیین سقف مهریه، صادر شده است. این بخش نامه این گونه بیان می کند که اگر در هنگام عقد برای زن مهریه معین نشده باشد و قرار باشد که تعیین مقدار آن در آینده صورت گیرد، دفاتر ازدواج مکلف اند که برای ثبت مهریه های بالای 14 تا سکه در مورد اوضاع مالی زوج اطلاعاتی را کسب نمایند.
اگر مردی توانایی مالی اش در حدی باشد که بتواند مهریه درخواستی زن را پرداخت کند، این مهریه برای او به ثبت می رسد. در غیر این صورت سقف مهریه درخواستی زن می تواند 14 سکه باشد. همچنین زوج برای ثبت مهریه های بالای 14 سکه موظف است ضمانت نامه بانکی را به دفاتر ازدواج تحویل دهد.
قانون جدید در مورد طلاق های توافقی
مطابق با قانون حمایت از خانواده که در سال 1391 به ثبت رسیده است، در مورد طلاق توافقی بخشنامه ای صادر گردید. طلاق توافقی همان طلاق خلع و مبارات می باشد که زوج و زوجه با تفاهمی که با یکدیگر بر سر جدایی دارند، بر سر مهریه نیز به توافق می رسند و غالبا زن بخشی از مهریه خود را می بخشد. زمانی که زوجین برای طلاق مصر باشند، دادگاه نیز سخت گیری خاصی را به کار نمی برد. از این رو مراحل طلاق توافقی به سرعت انجام می شود. طبق قانون جدید طلاق و مهریه و مطابق با ماده 25 قانون حمایت از خانواده، زوجینی که درخواست طلاق توافقی دارند باید موضوع را به مراکز مشاوره ارجاع دهند و در صورت عدم انصراف از طلاق و صدور گواهی عدم سازش توسط مشاور، دادگاه حکم طلاق توافقی را برای آن ها ساده می کند. طلاق توافقی می تواند در کم تر از یک ماه انجام شود و این مدت زمان بستگی به توافقات زن و مرد دارد.
کلام آخر
در این مقاله در مورد هر آنچه که در قانون جدید طلاق و مهریه اتفاق افتاده است صحبت کردیم. هدف از تغییرات ایجاد شده در مهریه و طلاق، کمک به زوجین برای داشتن زندگی بهتر و صبوری برای تحمل سختی ها می باشد. همچنین علت توجه به این موضوع پیشگیری از آسیب دیدن زوجین و فرزندان در صورت طلاق می باشد. اکثر بخشنامه های صادر شده در مورد نحوه پرداخت و سقف مهریه برای پیشگیری از چالش های بیش تر و فشارهای اقتصادی می باشد.
از همراهی شما تا پایان مقاله سپاس گزاریم. سایت وکیل چی منتظر دریافت نظرات و پیشنهادات شما در مورد مطالب ارائه شده می باشد. برای مشاهده مقاله بهترین وکیل مهریه در تهران کلیک کنید.
در صورتی که مرد اموالی برای توقیف و بازداشت داشته باشد، زن قادر است به میزان مهریه خود، دارایی‌ها و اموال مرد را توقیف نماید، حال به هر میزان که می‌خواهد باشد.
مرد در صورت نداشتن شرایط مالی پرداخت یکجای ۱۱۰ سکه، قادر است دادخواست اعسار و تقسیط (قسط‌بندی) مهریه را به دادگاه مربوطه تقدیم کند.
بعد از فوت شوهر ابتدا باید کلیه مطالبات دیگران که مهریه نیز جزوی از آن است، پرداخت و تسویه کامل گردد و در صورتی که بعد از پرداخت مهریه به زوجه، اموالی دیگری از متوفی باقی ماند، بین سایر وراث تقسیم خواهد شد.
