امروزه با پیشرفت تکنولوژی و افزایش کاربرد اینترنت و فضای مجازی جرایمی هم در این حوزه ایجاد شده اند. یکی از جرایم این بخش کلاهبرداری های اینترنتی است که به طرق مختلف توسط کلاهبرداران انجام می شود. تعداد زیادی از پرونده های این حوزه در دادگاه ها مفتوح هستند که در آن ها بسیاری از مردم مورد کلاهبرداری قرار گرفته اند. به دلیل گسترش این جرایم تصمیم گرفتیم در این مقاله در خصوص مراحل و نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی صحبت نماییم. برای پیشگیری از گرفتار شدن در دام این کلاهبرداران و انجام شکایت از آن ها تا پایان این نوشته با ما همراه باشید.
تعریف کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری به معنی فریب دادن دیگران است به صورتی که فرد کلاهبردار با استفاده از روش ها و ابزارهای مختلف فردی را که دارای اموالی مانند چک، سفته، اموال منقول و غیره جهت کلاهبرداری می باشد را فریب می دهند. در این حالت کلاهبرداران اموال فرد را به شکل های متفاوت تصاحب نموده و یا مورد سوء استفاده قرار می دهند.
حال اگر این اتفاقات در فضای مجازی و به صورت اینترنتی رخ دهد، کلاهبرداری اینترنتی انجام شده است. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی انواع این کلاهبرداری ها بیشتر شده و از طریق روش های جدیدتری به وقوع می پیوندد. در فضای اینترنتی و مجازی ممکن است حملات سایبری، هک شدن حساب های بانکی و سرقت از آن ها و دسترسی به اطلاعات شخص افراد و سوء استفاده و تهدید از طریق آن ها انجام می شود.
به دلیل مجازی بودن پیگیری چنین پرونده هایی بسیار دشوار و حتی گاهی غیر ممکن خواهد بود. در بسیاری از موارد فردی که مورد کلاهبرداری قرار گرفته است ممکن است حتی نتواند این موضوع را اثبات نماید. البته کلاهبرداران هم با استفاده از روش های جدید و غیر قابل پیگیری کار نیروی انتظامی و پلیس سایبری را هم دشوارتر نموده اند. می توان گفت به همان میزان که علم و تکنولوژی پیشرفت می کند روش های کلاهبرداران هم پیشرفته تر خواهد شد.
انواع کلاهبرداری اینترنتی
همان طور که مشاهده می کنیم روش های مختلفی برای کلاهبرداری های اینترنتی وجود دارد. در این قسمت مقاله روش های این جرایم را بیان می کنیم.
- قمار و شرط بندی: امروزه سایت های شرط بندی بسیاری به وجود آمده اند که از طریق شرط بندی کردن در مسائل و موارد مختلف به کلاهبرداری می پردازند. این سایت ها با سرگرم کردن و معتاد نمودن افراد به قمار و شرط بندی به اطلاعات حساب کاربری آن ها دسترسی پیدا کرده و حساب های قماربازان را مورد سرقت قرار می دهند.
- فروش بازی های آنلاین: در سال های اخیر بازی های آنلاین در فضای مجازی بسیار گسترش پیدا کرده و توجه نوجوانان را به خود جلب کرده است. برخی کلاهبرداران از این موضوع استفاده کرده و زمینه کلاهبرداری خود را فراهم می کنند. بسیاری از افراد اکانت های این بازی ها را به قیمت های بسیار بالا می فروشند و زمینه کلاهبرداری های دیگر را نیز فراهم می کنند. خصوصا که نوجوانان جامعه هدف آن ها هستند که ممکن است در مورد چنین کلاهبرداری هایی اطلاعات زیادی نداشته باشند و راحت تر مورد کلاهبرداری قرار می گیرند.
- کلاهبرداری از طریق رمز پویا: استفاده از رمز پویا هم زمینه ساز بسیاری از کلاهبرداری ها است. افراد بسیاری با ایجاد سایت های تقلبی و درگاه های پرداخت ساختگی به حساب های کاربری افراد دسترسی پیدا کرده و اقدام به سرقت از این حساب ها می نمایند.
- کلاهبرداری از طریق تماس تلفنی: برخی کلاهبرداران از طریق برقراری تماس با افراد مختلف می توانند اطلاعات افراد را هک نمایند. گاهی هم از طریق معرفی و تبلیغ محصولات و خدمات مختلف افراد را به خرید از درگاه های غیر قانونی تشویق نموده تا بتوانند اطلاعات حساب آن ها را به دست آورند.
- سرقت اینترنتی از طریق نرم افزارهای مختلف: در برخی موارد هم مشاهده می شود که تبلیغات مختلف در برخی سایت ها برای برخی نرم افزارها مانند فیلتر شکن ها انجام می شود. این نرم افزارها در واقع بدافزارهایی هستند که به هک کردن سیستم کمک می کنند و شرایط سرقت را برای کلاهبرداران فراهم می نمایند.
مراحل و نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
افرادی که مورد کلاهبرداری های اینترنتی قرار می گیرند می توانند شکایت خود را مطرح نمایند تا مورد بررسی قرار بگیرد. برای ثبت این شکایات باید مراحل مختلفی انجام شود که در این قسمت نحوه طی کردن این مراحل را توضیح خواهیم داد.
- در مرحله اول فرد باید دادخواست و شکوائیه خود را تهیه نماید. در این دادخواست باید درخواست خود را مبنی بر رسیدگی به پرونده کلاهبرداری خود عنوان نمایید. برای تهیه و تنظیم این برگه می توانید از وکیل دادگستری و یا مشاوران حقوقی کمک بگیرید.
- در مرحله بعد باید به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه نموده و دادخواست خود را ثبت نمایید. برای این منظور لازم است قبلا در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشید، در غیر این صورت دفاتر ثبت نام شما را در این سامانه انجام می دهند.
- لازم است که تمامی مدارک و مستنداتی که در خصوص دادخواست و کلاهبرداری اینترنتی در اختیار دارید را ضمیمه دادخواست خود نمایید.
- دادخواست شما به دادسرای جرایم رایانه ای منقل شده و مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این مرحله تحقیقات لازم انجام شده و پرونده برای پیگیری و بررسی بیشتر به پلیس فتا ارجاع داده می شود.
- محاکم قضایی دادگاهی را برای رسیدگی به پرونده ترتیب می دهند و از شاکی می خواهند که در دادگاه حاضر شده و مدارک لازم برای اثبات کلاهبرداری را ارائه نماید.
- در نهایت دادگاه با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده و مدارک و شواهد شاکی رای خود را صادر می نماید. لازم به ذکر است کلیه مراحل از طریق سامانه ثنا قابل پیگیری خواهد بود.
مرجع صالح رسیدگی به جرم کلاهبرداری اینترنتی
برای رسیدگی به هر جرمی دادگاه مشخصی صلاحیت رسیدگی به آن را دارد. رسیدگی به جرایم کلاهبرداری اینترنتی هم در قانون مشخص شده است. در ابتدا شکایت مطروحه به دادسرای جرایم رایانه ای ارسال می گردد تا تحقیقات اولیه در آن جا صورت بگیرد.
قانون گذار در خصوص پرونده های مختلف،دادگاه های فعال در حوزه وقوع جرم را مسئول رسیدگی به دعاوی مختلف تعیین کرده است. از نظر قانون دادگاهی صلاحیت رسیدگی به پرونده های کلاهبرداری های اینترنتی را دارد که در حوزه بانکی که حساب فرد زیان دیده در آن قرار دارد باشد. در واقع دادسرای واقع در شهر و یا محلی که بانکی که سرقت از حساب مربوط به آن انجام شده است قرار دارد می تواند به پرونده رسیدگی کرده و حکم لازم را صادر نماید. دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به پرونده ای را نداشته باشد نمی تواند اقدام به رسیدگی و صدور حکم در خصوص آن نماید.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی
در قانون مجازات اسلامی، مجازات های مختلفی برای جرایم در نظر گرفته شده است که متناسب با جرم می باشد. در خصوص جرایم اینترنتی و رایانه ای از جمله کلاهبرداری های اینترنتی هم این موضوع صادق است. نوع مجازات بستگی به نوع جرم، شدت و میزان آن دارد.
مطابق قانون برای جرایم کلاهبرداری اینترنتی رد مال در نظر گرفته شده است . به این صورت که میزان کلاهبرداری و یا سرقتی که از فرد انجام شده است باید به وی پرداخت گردد. اما مجازات کلاهبرداران اینترنتی تنها رد مال نخواهد بود، بلکه آن ها موظف به پرداخت جریمه نقدی نیز خواهند بود.
از طرف دیگر، انواع کلاهبرداری از جمله نوع اینترنتی آن با هر روشی که صورت گرفته باشد، جزو جرایم کیفری است. در واقع می توان گفت برای این جرایم، علاوه بر مجازات هایی که متهم باید در خصوص شاکی پرونده و جلب رضایت او داشته باشد، باید مجازات قانونی را نیز متحمل شود . در خصوص این جرایم، حبس از 1 تا 3 سال برای کلاهبرداران تعیین شده است که باید مطابق قانون این دوران را بگذرانند. به طور کلی مجازات کلاهبرداران اینترنتی، رد مال، جریمه نقدی و حبس خواهد بود.
وکیل کلاهبرداری اینترنتی
هر فردی که به عنوان شاکی و یا متشاکی درگیر پرونده های حقوقی و کیفری می شود می تواند اقدام به اخذ وکیل نموده تا از جانب او پیگیری پرونده را به عهده بگیرد. دعاوی جرایم رایانه ای از جمله کلاهبرداری های اینترنتی هم از این قاعده مستثنی نیستند. فردی که مورد کلاهبرداری قرار گرفته است می تواند با مراجعه به وکیل و کمک گرفتن از یک فرد متخصص در مدت زمان کمتری به نتیجه دلخواه برسد.
جرایم کلاهبرداری اینترنتی جزو جرایم کیفری هستند و پیگیری آن ها دشوارتر است. خصوصا دعاوی رایانه ای و کلاهبرداری هایی که از این طریق صورت می گیرد بسیار پیچیده هستند. شناسایی، دستگیری و مجازات چنین متهمانی سخت و حتی در برخی موارد غیر ممکن می باشد. به همین دلیل ممکن است فرد به تنهایی نتواند به صورت اصولی امورات مربوط به پرونده را انجام داده و از حق خود دفاع نماید. در چنین شرایطی کمک گرفتن از یک وکیل متخصص می تواند بسیار اثر بخش باشد. بهترین وکیل در تهرانسر می تواند در این خصوص شما را راهنمایی کرده و در جهت حمایت از حقوق شما اقدامات لازم را انجام دهد.
چگونه از کلاهبرداری اینترنتی جلوگیری نماییم؟
همان طور که گفتیم روز به روز جرایم اینترنتی بیشتر شده و از طرق جدیدی هم انجام می شود. بهتر است سعی کنیم که در دام این کلاهبرداران گرفتار نشویم. برای همین منظور، لازم است به نکات بسیاری توجه کنیم که سعی می کنیم در این قسمت نکاتی که مانع از این می شوند که مورد کلاهبرداری قرار بگیریم را عنوان نماییم.
- بهتر است که اطلاعات کارت های بانکی خود را در اختیار دیگران قرار ندهیم. خصوصا اطلاعاتی مانند رمز دوم را نباید به دیگران داد. پس بهتر است هیچ گاه عکس کامل کارت بانکی خود را ارسال نکنید.
- هنگام انجام خریدهای اینترنتی و پرداخت های آنلاین، به درگاه های پرداخت دقت کافی داشته باشید. زیرا کلاهبرداران درگاه هایی می سازند که کاملا مشابه درگاه های اصلی هستند و تنها تفاوت های کوچکی دارند. دقت کنید که درگاه پرداخت نهایتا باید به سایت شاپرک رسیده و پرداخت انجام شود. اما درگاه های تقلبی امکان اتصال به این سایت را ندارند.
- در هنگام نصب برنامه ها و نرم افزارها دقت داشته باشد که برنامه های اصلی را از سایت های معتبر دریافت کنید.
- لب تاب و گوشی تلفن همراهی که اطلاعات حساب های بانکی شما در آن است را به کسی نسپارید و از آن ها مراقبت نمایید.
- از استفاده از هر لینکی که برای شما ارسال می شود خودداری نمایید. زیرا کلیک کردن بر روی لینک های تقلبی مقدمه کلاهبرداری است و در مدت چند دقیقه حساب بانکی شما خالی می شود.
مدارک لازم برای شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
همان طور که گفتیم برای ثبت شکایت از کلاهبرداران اینترنتی باید در سامانه ثنا عضو شد. برای این امر اطلاعات هویتی و مدارک آن مانند شناسنامه و کارت ملی، آدرس، کد پستی و شماره تلفن الزامی می باشد. لازم است شماره همراه به نام خود فرد بوده و همواره در دسترس باشد. زیرا کلیه ابلاغیه ها به این شماره پیامک داده می شود.
برای تکمیل ثبت نام در سامانه ثنا، نیاز به احراز هویت می باشد که در دفاتر خدمات الکترونیک انجام می شود. البته امکان احراز هویت از طریق مجازی هم امکان پذیر است. پس از آن ارائه مدارک و مستنداتی که کلاهبرداری رخ داده را اثبات نماید هم ضروری است.
کلام آخر
در این مقاله در خصوص کلاهبرداری اینترنتی ومراحل شکایت در چنین مواردی صحبت نمودیم. بسیار مشاهده شده است که افراد بسیاری به شکل های مختلف مورد کلاهبرداری اینترنتی قرار گرفته اند. حتی ممکن است برای برای خود ما هم پیش آمده باشد که طعمه چنین جرم هایی شده باشیم. به همین دلیل باید با نحوه شکایت و پیگیری این پرونده ها آشنا باشیم. البته باید گفت که همواره پیشگیری بهتر از درمان است و بهتر است که راه های پیشگیری از کلاهبرداری های اینترنتی را بیاموزیم تا ناچار به طرح چنین شکایت هایی نشویم. امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما آموزنده بوده باشد و در جهت افزایش اطلاعات شما در خصوص مراقبت های امنیتی موثر بوده باشد. از این که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. در صورت داشتن انتقاد و پیشنهاد می توانید از طریق سایت وکیل چی با ما در ارتباط باشید.
