در هنگام عقد رسمی و دائمی که در دفاتر ازدواج انجام می شود، برای به ثبت رساندن ازدواج، عقد نامه ای تنظیم می شود و به امضای طرفین می رسد. در صفحات آخر این عقدنامه شروطی نوشته می شوند که به شروط 12 گانه طلاق معروف هستند. هیجانات در زمان عقد ممکن است باعث شود که بسیاری از زوجین به این صفحه توجهی نداشته باشند. اما باید بگوییم که بهتر است خانم ها و آقایانی که تصمیم به عقد دائم دارند، حتما به این شروط توجه داشته باشند. چرا که پس از به امضا رسیدن این شروط، طرفین نسبت به آن ها متعهد می شوند. در ادامه مقاله سعی داریم به طور مفصل در مورد شروط طلاق صحبت کنیم، پس در ادامه همراه ما باشید.
منظور از شروط عقدنامه چیست؟
مطابق با نظر قضات دادگستری ، شرایطی وجود دارد که زن می تواند با وجود داشتن حق طلاق مرد، خود درخواست طلاق دهد. طبق ماده 1119 قوانین مدنی کشور، در هنگام عقد دائم، در عقدنامه شروطی به ثبت می‌رسند که زوجین با امضای آن ها، تعهد می دهند که به این شروط عمل خواهند کرد و در صورت سرپیچی از آن ها آمادگی شکایت ودرخواست طلاق از طرف مقابل را خواهند داشت.
در قسمت شروط عقدنامه، بخشی وجود دارد که زوجین می توانند هر شرطی که نیاز باشد به لیست شروط اضافه کنند. البته تنها شروطی امکان ثبت در عقدنامه را دارند که خلاف ذات عقد نباشند. پذیرش شروط عقدنامه یا شروط ضمن عقد و امضای آن ها، برای هر یک از زوجین حق و تکلیف ایجاد می کند. مثلا ممکن است زن شرطی مبتنی بر داشتن امکانات ادامه تحصیل برای مرد در نظر بگیرد و به صورت رسمی آن را در عقدنامه به ثبت برساند. در این صورت مرد در صورت عدم همکاری با زن برای ادامه تحصیل او و یا ممانعت از آن به صورت قانونی متهم می شود.
با امضای شروط 12 گانه عقد نامه، از طرف مرد به زن وکالت بلاعزل داده می شود که بتواند با مراجعه به مراجع قضایی دادگاه خانواده و با اثبات عمل نکردن مرد نسبت به شروط تعهد داده شده، درخواست طلاق کند. در ضمن در این مورد مرد به زن وکالت بلاعزل می دهد که اگر مهریه را زن بخواهد آن را پرداخت خواهد کرد.
با امضای شروط ضمن عقد توسط زن و مرد، مسئولیت قانونی و حقوقی بر گردن شان می افتد. پس در نتیجه باید زوجین از تمام این شروع آگاه باشند تا متحمل زیان نشوند. حق طلاقی که هر یک از ما در مورد آن اطلاعاتی داریم با این شروط متفاوت هستند، چرا که حق طلاق مطابق با قوانین کشور با مرد است و وکالت بلاعزل برای طلاق دارد و خود از شروط عقدنامه می باشد که بیانگر این است که مرد می تواند به راحتی با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی زن را حتی بدون دلیل طلاق دهد.
آشنایی با شروط 12 گانه طلاق
1. خودداری مرد از پرداخت نفقه زن برای مدت زمان شش ماه و عدم توانایی مالی زوج برای دادن نفقه و یا پرداخت نکردن آن به صورت عمدی. اولین گام برای ثابت نمودن عدم پرداخت نفقه از طرف مرد این است که باید زن دادخواست تعویق در پرداخت نفقه را به مراجع قضایی خانواده ارائه دهد. اگر زوج در بخش اجرای حکم نیز از پرداخت نفقه خودداری نماید و تصمیمی هم برای پرداخت آن نداشته باشد، زن می تواند مطابق با شروط عقدنامه تقاضای طلاق کند.
2. بد رفتاری یا سوء معاشرت شوهر به اندازه ای باشد كه تداوم زندگی مشترک برای زوجه ناممکن و غیر قابل تحمل باشد. مثل کتک زدن زن توسط شوهر و اعتیاد او به انواع مواد مخدر یا مشروبات الکلی. لازم است برای ثابت نمودن موضوع ضرب و شتم از طرف شوهر، شکایت کیفری ضرب و جرح مطرح شود که قاضی برای پیگیری پرونده زن را به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. پس از اثبات آن و صدور حکم قطعی در دادگاه های کیفری مبتنی بر آسیب رساندن مرد به زن، به دلیل عدم رعایت یکی از شروط 12 گانه عقدنامه، زن می تواند در دادگاه خانواده تقاضای طلاق کند.
3. ابتلای مرد به مریضی های صعب العلاج و یا لاعلاج، به طوری كه ادامه دادن زندگی مشترک برای زن خطر آفرین باشد. با توجه به اصطلاح خطر آفرین و یا مخاطره آمیز، می توان گفت که منظور بیماری های سرایت کننده و یا لاعلاج و صعب العلاجی مثل ایدز و هپاتیت می باشد که در بیش تر موارد، درمان صد در صدی برای آن ها وجود ندارد و زن نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شود. طبق نظر بعضی از حقوقدانان بیماری هایی مثل صرع، سل و سوزاک را هم در لیست بیماری های لاعلاج و مسری می دانند.
4. داشتن جنون و دیوانگی مرد در شرایطی که فسخ عقد به صورت شرعی ممکن نباشد. از این رو اگر زن بلافاصله بعد اطلاع از جنون مرد، درخواست فسخ نکند، این حق از او گرفته می شود و نمی تواند نکاح را باطل کند، ولی با توجه به شروط طلاق می تواند با مراجعه به دادگاه های خانواده درخواست طلاق کند.
5. اگر مرد به کاری مشغول باشد که آبرو و حیثیت زن و مصلحت خانواده را به خطر بیاندازد و این تشخیص طبق نظر دادگاه باشد، دادگاه به مرد دستور منع از فعالیت در آن شغل را می دهد. اگر مرد با وجود رای قاضی در شغل خود بماند زن می تواند دادخواست طلاق دهد.
6. اگر مرد به 5 سال زندان و یا بیش تر محکوم باشد. یا این که مجبور به پرداخت جریمه نقدی باشد که در صورت ناتوانی در پرداخت مجبور به تحمل 5 سال حبس شود. در این صورت زن می تواند درخواست طلاق نماید. برای این که در این شرایط زن بخواهد اقامه دعوا کند به شرایط زیر احتیاج دارد:
- حکم صادر شده به صورت قطعی و بدون تجدید نظر باشد.
- حکم داده شده در حال اجرا باشد. یعنی زمان ارائه دادخواست طلاق مقارن با در زندان بودن مرد باشد.
- مدت زمان زندان کم تر از 5 سال نباشد.
7. اعتیاد مرد به هر نوع ماده مخدر و مضری که طبق نظر دادگاه به پایه های زندگی مشترک آسیب برساند و زن دیگر نتواند به زندگی مشترک ادامه دهد. منظور از اعتیاد مضر اعتیادی است که مرد را حتی از پرداخت نفقه و وظایف خود در زندگی زناشویی عاجز کند.
8. مرد ، بدون هیچ دلیل موجهی زندگی مشترک را با اراده شخصی ترک کند. یا این که برای مدت 6 ماه پی در پی بدون این که دلیلی داشته باشد از حضور در دادگاه ممانعت کند. اگر که ترک خانه و زندگی توسط مرد به خاطر موضوعاتی مثل بیماری و حبس ( به شرطی که کم تر از 5 سال باشد ) باشد، زن نمی تواند درخواست طلاق دهد.
9. مجرم بودن مرد و محكوم شدن او به دلیل جرمی که با آبروی خانوادگی و شئونات زن در تضاد باشد.
10. اگر زن نتواند در مدت زمان 5 سال از همسر خود به دلیل عقیم بودن و یا مشکلی که از جانب اوست بچه دار شود. البته برای ثابت نمودن این موضوع باید پزشکی قانونی آن را تشخیص دهد.
11. یکی دیگر ازشروط طلاق این است که مرد ناپدید شود و در مدت زمان 6 ماه از مراجعه زن به دادگاه خبری از او نشود.
12. مرد، ازدواج مجدد بدون رضایت همسر داشته باشد و یا طبق تشخیص دادگاه، اگر چندین زن درد نتواند عدالت را برقرار کند که شامل ازدواج دائم و موقت مرد می باشد. البته اگر دادگاه به مرد به دلیل عدم تمکیل و ناشزگی زن اجازه ادواج مجدد دهد، زن نمی تواند طبق این شرط درخواست طلاق دهد.
شروط ضمن عقد از جانب مرد و زن
با توجه به این که در هنگام عقد، طبق قوانین کشور، حق طلاق با مرد می باشد و وکالت بلاعزل برای طلاق دارد، ثبت شرایط ضمن عقد از طرف مرد بی معنی می باشد. درست است که مرد می تواند شرایطی را برای زن در نظر بگیرد، اما این شرایط ثبت شده به منزله این است که در صورت سرپیچی طرف مقابل فرد می تواند درخواست طلاق دهد و چون این حق را دارد و تحت هر شرایطی می تواند از همسرش جدا شود، ثبت این شرایط به صورت چاپ شده در سند رایج نمی باشد. بنابر این ثبت تمامی شروط مختص زوجه می باشد.
علاوه بر شروط طلاق که 12 مورد است، زن می تواند در هنگام عقد شرایطی را برای مرد در عقدنامه به ثبت برساند. مثلا این که مرد حق ندارد از رفتن زن به سفرهای داخلی و خارجی جلوگیری کند و یا داشتن حق اشتغال، ادامه تحصیل پس از عقد، حضانت فرزندان، داشتن حق تعیین محل زندگی و یا حتی داشتن حق طلاق می تواند با توافقی که بین طرفین انجام می شود در عقدنامه ثبت شود. در خصوص حق طلاق نیز مرد می تواند در هنگام عقد آن را به زن ببخشد.
امضا نکردن عقدنامه
با توجه به این که شروط ضمن عقد و شروط طلاق در عقد نامه ثبت می شوند، زوجین این اختیار را دارند که در صورت عدم پذیرش هر یک از آن ها از امضا کردن سند ازدواج خودداری نمایند. حال این زوجین هستند که بر سر شروط توافق می کنند و یا ازدواج را بر هم می زنند. باید بگوییم که هر شرطی نمی تواند در عقدنامه ثبت شود و باید آن مورد انجام شدنی و عاقلانه باشد مثلا زن نمی تواند شرطی مبتنی بر عدم رابطه جنسی با مرد داشته باشد و یا این که شرط کند که می خواهد ریاست خانواده را بر عهده بگیرد. این چنین شروطی اعتبار ندارند و نمی توانند ثبت شوند.
مراحل دادخواست طلاق از طرف زن
اگر زن بخواهد درخواست طلاق بدهد و طلاق موردنظر از نوع طلاق توافقی نباشد و حق طلاق نیز با مرد باشد، روند جدایی ممکن است کمی پیچیده شود. اگر علت دادخواست طلاق، وجود یکی از شروط طلاق ثبت شده در عقدنامه باشد، زوجه می تواند راحت تر از همسر خود جدا شود. برای ارائه دادخواست طلاق، زن باید مراحل زیر را طی کند:
در مرحله اول زوجه باید دادخواست طلاق خود را در دفاتر الکترونیک خدمات قضایی تنظیم کند تا مطابق با محل سکونت خود و یا همسر، به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده شود. اگر علت درخواست طلاق از طرف زن به نحوی باشد که بتواند عسر و حرج خود در زندگی مشترک را ثابت کند، با گواهی عدم امکان سازش مراحل طلاق راحت تر به پایان می رسد. در صورتی که زن به دلیل روانی بودن مرد و یا ضرب و شتم های او درخواست طلاق بدهد نظر پزشکی قانونی گواهی بر صحت ادعاهای زن می شود و دادگاه طرفین را به پزشک ارجاع می دهد. در صورت اثبات، قاضی حکم طلاق را صادر می کند. اگر دادگاه مورد نظر، حکمی بر خلاف مصلحت زوجه صادر کند، زن 20 روز زمان دارد که درخواست تجدید نظر به رای صادر شده را به دادگاه بدهد.
دریافت مهریه و حضات فرزندان
طبق اختیاراتی که در شرایط داشتن حق طلاق بیان شده است که بسیار مهم نیز می باشد بیانگر این است که زن برای جدا شدن از شوهرش باید همه مهریه خود و یا بخشی از آن را ببخشد. به علاوه، تعیین کردن چگونگی حضانت فرزندان و پرداخت نفقه و یا ملاقات با فرزندان مطابق با شرایط وکالتنامه است. اگر زن در حالی که حق طلاق دارد دادخواست طلاق را ارائه دهد ولی مهریه خود را نبخشد، دادگاه سختگیرتر می شود و دیگر به راحتی حکم صادر نمی کند. قاضی از مرد می خواهد که در تمام جلسات حضور داشته باشد.
کلام آخر
زوجین بهتر است نسبت به تمامی بندهای عقدنامه در هنگام ازدواج آشناییت داشته باشند و نسبت به تمامی حق و حقوق خود آگاه باشند. یکی از مواردی که نیاز به توجه دارد، شروط 12 گانه طلاق در عقدنامه می باشد. ما برای کمک به کسانی که نیاز به اطلاعاتی در این حوزه دارند، مطالب مفیدی در مورد شروط طلاق در این مقاله عنوان کردیم.
از همراهی شما تا پایان مقاله بی نهایت سپاس گزاریم. برای دریافت اطلاعات بیش تر در حوزه طلاق، می توانید با سایت وکیل چی در ارتباط باشید.
بله اینها می تواند دلیل طلاق باشد ولی صرف بیان این ادعا و ذکر شفاهی این دلایل کفایت نمی نماید و شما باید اثبات نمائید که این وقایع رخ داده است.
شروط چاپی مندرج در سند ازدواج حق طلاق محسوب نمی شود
بله ، در صورتی که زن مدارک و مستندات محکمی برای اثبات تحقق شروط ضمن عقد نکاح داشته باشد می تواند نسبت به مطالبه مهریه اقدام نماید و نیازی به بخشش مهریه در راستای طلاق نیست.
