منظور از نفقه، مال و مبلغی است که جزو حقوق زن بوده و مرد موظف به پرداخت آن می باشد. از جمله نیازهای زن که برطرف کردن آن ها بر عهده مرد است، نیاز به خوراک، پوشاک و مسکن می باشد. در تمام مدتی که زن و شوهر با یکدیگر زندگی می کنند، رفع این نیازها بر عهده مرد می باشد و موظف است که تمام و کمال آن را پرداخت نماید. اما ما در این مقاله می خواهیم در مورد نفقه بعد از طلاق صحبت کنیم. پس برای کسب اطلاعات بیش تر در ادامه مقاله همراه ما باشید.
منظور از نفقه چیست؟
نفقه از مهم ترین حق و حقوق زن محسوب می شود که مطابق با قانون، شرایط آن مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت سرپیچی از پرداخت آن، مرد محاکمه می شود. مطابق ماده 1107 قانون مدنی کشور، نفقه زن مربوط به رفع تمامی نیازهای زن از جمله خوراک، لباس و پوشاک، اسباب و اثاثیه منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و غیره می باشد.
طبق توافق نامه ای که در هنگام عقد به انجام می رسد و زن و مرد نسبت به بندهای آن متعهد می شوند، تنها در زمان عقد دائم از نظر قانونی مرد موظف به پرداخت نفقه می شود. در ازدواج موقت نیز در صورتی که در صیغه نامه پرداخت نفقه توسط مرد تعهد داده شده باشد، زن می تواند در صورت ممانعت مرد از پرداخت مهریه او را محکوم نماید.
شرایطی که زن را محق دریافت نفقه می کند، عقد دائم بودن مرد و تمکین زن در برابر خواسته های مرد می باشد. قوانین مربوط به حمایت از خانواده، مبلغ خاصی برای نفقه تعیین نکرده است و مقدار آن مطابق با وضعیت مالی مرد و شرایط زندگی زن تعیین می گردد.
از زمانی که خطبه عقد دائم بین زوجین جاری می شود، مرد موظف به پرداخت نفقه زن می شود. اما در این مقاله ما می خواهیم در خصوص نفقه بعد از طلاق زن صحبت کنیم. اگر مرد به مدت 6 ماه از پرداخت نفقه زن خودداری کند، طبق شروط طلاق که در عقدنامه به ثبت رسیده است، زن می تواند درخواست طلاق خود را به مراجع قضایی با عنوان عدم دریافت مهریه ارائه دهد که در این باره می توانید با بهترین وکیل مهریه در ایران گفتگو کنید.
اما برای پرداخت مهریه توسط مرد نیز قوانینی وجود دارد. اگر زن بدون اطلاع مرد منزل را ترک کرده باشد و همچنین از خواسته های او سرپیچی کند، زن نمی تواند درخواست نفقه نماید. تنها حقوقی که پرداخت آن تحت هر شرایطی برعهده مرد است، مهریه می باشد.
پرداخت نفقه بعد از طلاق
همان طور که گفته شد، پرداخت نفقه از زمانی که عقد دائم جاری می شود بر عهده مرد می باشد. اما آنچه که در این بخش مورد بحث قرار می گیرد، نفقه بعد از طلاق برای زن می باشد. علاوه بر نفقه زن، نفقه فرزندان نیز بر عهده مرد است و ربطی به طلاق و زندگی مشترک ندارد. پدر موظف است که هزینه های فرزندان خود را برای پسر تا سن قانونی و برای دختر تا زمان ازدواج پرداخت کند.
زمانی که زوجین از هم جدا می شوند، دیگر نیازی به پرداخت نفقه نمی باشد، مگر در دو حالت: زمانی که زن باردار باشد و اگر طلاق از نوع رجعی باشد.
اگر زن در هنگام جاری شدن صیغه طلاق از شوهر خود فرزندی داشته باشد، مرد موظف به پرداخت نفقه زن بعد از طلاق تا زمان وضع حمل او می باشد و پس از آن نیز از آنجا که سرپرستی فرزند تا هفت سالگی با مادر است، مرد باید نفقه فرزند خود را پرداخت کند و تمام هزینه های او را جبران نماید.
طلاق صورت گرفته، ممکن است از نوع بائن و یا رجعی باشد. طلاق بائن، طلاقی است که پس از جدایی مرد دیگر امکان بازگشت به زن را ندارد و برای شروع رابطه باید مجددا با هم ازدواج کنند. اما در طلاق رجعی در مدت عده زن که سه بار پاکی از عادت ماهانه می باشد، مرد می تواند به زن رجوع کند و در صورت تمایل، بدون ازدواج مجدد زندگی را از سر بگیرد و طلاق انجام شده باطل شود. زوجه در طلاق رجعی وظیفه دارد تا زمانی که عده به پایان برسد، در منزل شوهرش بماند و در نتیجه شوهر نیز باید او را در این مدت از نظر مالی تامین کند و نفقه او را پرداخت نماید. تنها در صورتی این نفقه تعلق نمی گیرد که زن ناشزه باشد.
شرایط لازم برای پرداخت نفقه
مطابق با قوانین مدنی کشور، این امکان برای زن و مرد ایجاد شده است که در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن مطابق با آنچه که در عقدنامه ذکر شده است می تواند تقاضای طلاق کند. طبق ماده 1108 قانون مدنی کشور، زمانی که زن از مرد و خواسته های او تمکین نکند و از او سرپیچی کند، می تواند نفقه او را پرداخت نکند.
قانون نفقه، توجهی به وضعیت مالی مرد ندارد و در همه حال موظف است که نیازهای همسرش را تامین کند و اگر توانایی تامین نیازهای مسکن، خوراک و پوشاک و هزینه های درمان او را که در ابتدای ازدواج بر عهده گرفته است نداشته باشد، زن می تواند از او شکایت کند.
در دادگاه خانواده، بررسی موضوع و دادخواست مورد نظر به کارشناسان دادگستری سپرده می شود. کارشناسان حقوقی قوه قضاییه می توانند مطابق با وضعیت زندگی زن و وضعیت مالی مرد و نسبت به درآمد او، میزان نفقه را تعیین کنند. طبق ماده 1129 قانون مدنی کشور، در صورتی که شوهر از پرداخت حق و حقوق زن خودداری کند و به حکم صادره از دادگاه که او را ملزم به پرداخت می کند توجهی نکند، زن می تواند درخواست طلاق خود را به مراجع قضایی ارائه دهد.
در این صورت دادگاه این حق را به زن می دهد که دادخواست طلاق را با دریافت تمامی حق و حقوق خود به مراجع قضایی ارائه دهد. مرد نیز موظف به همکاری با او برای طلاق توافقی می باشد. اگر استنکاف مرد برای دادن نفقه در مدت زمان ۶ ماه ادامه پیدا کند، زن می تواند برای دریافت نفقه به صورت قانونی اقدام کند. طبق ماده 642 قانون مدنی کشور، اگر مرد از پرداخت نفقه فرزندان خود با وجود استطاعت مالی خودداری کند، به مدت سه ماه و یک روز تا 5 ماه به تحمل حبس محکوم خواهد شد. اگر در هنگام کارشناسی وضعیت مالی مرد برای تعیین نفقه، توان مالی بالایی برای مرد گزارش شود، برای زن نفقه بیش تری در نظر گرفته خواهد شد.
نفقه بعد از طلاق برای فرزندان
علاوه بر نفقه زن که بر عهده مرد می باشد و موظف می شود از زمان آغاز زندگی آن را پرداخت کند، نفقه فرزندان نیز با مرد می باشد. همان طور که می دانیم مسئولیت زندگی فرزندان با پدر و مادر است و پدر از نظر مالی وظیفه دارد که فرزند خود را تطمیع نماید که تنها به تامین نیازهای اولیه خلاصه نمی‌شود و موظف است که تمام هزینه های او را برای خوراک، پوشاک، مسکن و هزینه های تحصیل را پرداخت کند.
اگر پدری استطاعت مالی برای پرداخت نفقه فرزندش را نداشته باشد و یا این که در قید حیات نباشد، تامین این هزینه ها بر عهده جد پدری او می باشد. اگر فرزند بعد از طلاق پدر و مادرش، با مادر زندگی کند باز هم هزینه های او بر عهده پدرش می باشد و اگر پدر از پرداخت نفقه خودداری کند، می تواند از او در مراجع قضایی شکایت کند. کارشناس نفقه برای پدر و جد پدری مقدار مورد نظری را تعیین می کند. برای فرزند پسر، پرداخت تا زمان پایان سربازی بر عهده پدر است و البته دادگاه برای پسری که بالای 18 سال باشد، نفقه ای تعیین نمی کند. اما هزینه های دختر تا زمانی که خودش درآمد داشته باشد و یا ازدواج کند حتی تا زمان وفات بر عهده پدر و جد پدری می باشد.
تکلیف نفقه زن بعد از ترک خانه
قوانین طلاق و ازدواج به نحوی تبیین شده است که زن و شوهر بلافاصله بعد از جاری شدن خطبه عقد دائم نسبت به هم حق و حقوقی داشته باشند. همان طور که مرد باید نیازهای مالی همسرش را تامین کند، زن نیز باید شوهر خود را تمکین کند و در صورتی مستحق دریافت نفقه می شود که از عدم تمکین خودداری کند. منظور از تمکین زن از همسرش، سکونت در جایی است که مرد تعیین نموده است و عدم خروج از منزل بدون اجازه همسر می باشد.
اگر زن بدون اطلاع شوهرش خانه را ترک کند، مرد می تواند با مراجعه به مراجع قضایی حکم مبنی بر عدم تمکین زن را دریافت کند. در نتیجه دادگاه به زن ابلاغیه ای را که مبتنی بر پیام هشدار جهت برگشت به خانه برای مدت 24 ساعت است، تحویل می‌دهد. اگر زن بعد از دریافت حکم همچنان از برگشت به خانه خودداری کند، حکم عدم تمکین او صادر می شود و از دریافت نفقه محروم می گردد.
دادگاه برای اثبات ادعای مرد مبنی بر این که همسرش خانه را بدون دلیل ترک کرده است، ماموری را به محل سکونت می فرستد و اگر تحقیقات انجام شده و نظر شاهدان این ادعا را تایید کند، زن ناشزه محسوب می شود. اما اگر زن منزل خود را بدون دلیل ترک کند و ادعا داشته باشد که امنیت جانی در خانه ندارد و شاهدانی را برای تایید این ادعا به دادگاه بیاورد، قاضی ادعای او را قبول می کند و ابلاغیه ای که حکم بازگشت به خانه را در بردارد به او نمی‌دهد. در این صورت زن مستحق دریافت نفقه می باشد.
نفقه زن در دوران عقد
دوره ای در زندگی زناشویی زوجین وجود دارد که در خانواده های ایرانی بسیار رایج است که در این مدت، زن و شوهر پس از عقد دائم تا زمانی که مراسم عروسی را برگزار کنند جدا از هم زندگی می کنند و زن در منزل پدری سکونت می کند. در این فاصله اگر زن آماده شروع برای زندگی مشترک باشد، ولی مرد به دلیل نداشتن محل سکونت معین و خودداری از آغاز زندگی مشترک، به خواسته زن توجه نکند، در این صورت نفقه شامل حال او می شود و اگر بتواند ادعای خود را به دادگاه ثابت کند و شاهدینی را به دادگاه معرفی نماید، دادگاه برای مرد حکم پرداخت نفقه را ابلاغ می کند.
شرایط نفقه بعد از طلاق بائن
طلاق در دو نوع رجعی و بائن می باشد. طلاق بائن، طلاقی است که مرد پس از جدایی دیگر امکان بازگشت به همسرش را نخواهد داشت. در این صورت نفقه ای برای زن نیز بعد از طلاق در نظر گرفته نمی شود. ولی در طلاق رجعی مرد می تواند در زمان عده به زن رجوع کند و نفقه نیز بر عهده مرد می باشد. در طلاق بائن به دلیل عدم تمکین زن در مدت عده، برای او نفقه در نظر گرفته نخواهد شد. در طلاق بائن که علت رجعی نبودن آن می تواند یائسگی و یا باکرگی زن باشد و یا این که زوجین با طلاق خلع و مبارات از یکدیگر جدا شده باشد، چون در تمام موارد زن تمام راه های رجوع مرد را بسته است و دیگر نمی تواند به خواسته های همسرش پاسخ دهد، حق دریافت نفقه نیز از او گرفته خواهد شد.
کلام آخر
در این مقاله ما به طور مفصل در مورد نفقه بعد از طلاق و همچنین نفقه فرزندان و زن در طول زندگی مشترک صحبت کردیم. طبق قوانین موجود در کشور که مطابق با احکام اسلام می باشد، مرد در برابر تمکین زن موظف است که هزینه های زندگی او را طبق درآمدی که دارد پرداخت نماید. نفقه و مهریه جزو حقوق زن می باشد و مرد در صورت استنکاف از پرداخت آن باید در برابر قانون پاسخ گو باشد. امیدواریم مطالب ذکر شده برای شما مفید بوده باشد.
از همراهی شما تا پایان مقاله سپاس گزاریم. شما می توانید علاوه بر دریافت مطالب حقوقی بیش تر در سایت وکیل چی، نظرات و پیشنهادات خود را در پایین مقالات با ما در میان بگذارید. برای مشاهده مقاله بهترین وکیل نفقه فرزند در تهران کلیک کنید.
به طور کلی در عقد دائم مرد موظف شده است که به همسر خود نفقه بپردازد مگر در شرایطی که زن بدون علت موجه از تمکین خودداری کرده باشد.
خیر بعد از طلاق نفقه به زن تعلق نمی گیرد مگر آن که زن باردار باشد
پس از طلاق بائن زن حق نفقه نخواهد داشت مگر از بابت نفقه گذشته خود
