براساس قانون مدنی والدین موظفند کلیه نیازهای مادی و معنوی فرزندان را تهیه کرده و زمینه های مناسب را برای رشد و پرورش آنان فراهم نمایند به عبارتی دیگر حضانت فرزندان حق و تکلیف والدین می باشد. اما اگر والدین جدا از هم زندگی کنند در این مورد قانون براساس شرایط والدین و استناد به ماده 1169 قانون مدنی حق و تکلیف نگهداری فرزندان را به یکی از آنان می سپارد. در این مقاله قصد داریم موضوع سن حضانت فرزندان در قانون چقدر است؟ را مورد بررسی قرار دهیم با ما همراه باشید.
سن حضانت فرزندان در قانون مدنی چقدر است؟
حضانت به معنای حمایت و نگهداری از کودکان است و تا زمانی ادامه می یابد که کودک وارد سن قانونی و شرعی بلوغ شده و بتواند برای امورات خود تصمیم گیری کند. حضانت فرزندان حق و تکلیف والدین بوده و موظفند که از نظر جسمی و عاطفی از کودکان خود حمایت کنند.
اگر والدین به دلیل جدایی و یا فوت نتوانند این حق و تکلیف خود را انجام دهند در این شرایط با کمک بهترین وکیل خانواده در تهران و استناد به قانون مدنی و احکام ویژه ای که توسط قانونگذار در این زمینه تعیین گردیده حضانت فرزندان مشخص می شود.
لذا در پاسخ به این سوال که سن حضانت فرزندان در قانون چقدر است؟ براساس ماده 1169 قانون مدنی می توان چنین اعلام کرد حضانت و نگهداری از کودکانی که والدین آن ها جدا از هم زندگی می کند تا سن 7 سالگی با مادر بوده و پس از تا زمانی که به سن بلوغ می رسند که برای دختر 9 سال و برای پسر 15 سال می باشد پدر موظف به نگهداری از آنان خواهد بود. بعد از این که فرزندان وارد سن بلوغ شدند خود می توانند تصمیم بگیرند که با کدام یک از والدین زندگی کنند.
ذکر این نکته نیز لازم است که اگر بعد از 7 سالگی بین والدین برای حضانت اختلاف باشد دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک حضانت او را تشخیص می دهد.
شرایط والدین برای گرفتن حضانت فرزندان
پس از جدا شدن والدین از یکدیگر، باید تکلیف حضانت فرزندان نیز مشخص گردد. هر یک از والدین چه پدر و چه مادر، باید دارای شرایط مناسبی باشند تا بتوانند حضانت فزندان خود را به عهده بگیرند. از جمله این شرایط می توان به موارد زیر اشاره نمود.
مطابق ماده 1170 قانون مدنی، در طول مدتی که حضانت فرزندان به عهده مادر است، اگر وی ازدواج کند و یا دچار جنون شود، دیگر نمی تواند حضانت فرزندان را به عهده بگیرد و باید این وظیفه را به پدر بسپارد. در این ماده تنها در مورد شرایط جنون و ازدواج مادر صحبت شده است و در خصوص چنین شرایطی برای پدر نکته ای ذکر نشده است. اما بدیهی است که اگر پدر مجنون شود نمی تواند حضانت فرزندان را به عهده داشته باشد.
هر یک از والدین که بخواهند حضانت فرزندان را به عهده بگیرند باید دین اسلام داشته باشند. قانون حضانت فرزند را به والد کافر نمی سپارد. سلامت فرزندان از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل اگر یکی از والدین به بیماری های واگیردار مبتلا باشند، حق حضانت از آن ها گرفته می شود. توانایی والدین هم از شروط مهم برای دریافت حضانت فرزندان است. والدی که حضانت فرزندان را بر عهده داشته باشد باید بتواند از عهده این مسئولیت برآید.
شایستگی های اخلاقی از جمله مواردی است که در تعیین والدی که حضانت فرزند را بر عهده می گیرد، موثر است. پدر یا مادری که فساد اخلاقی داشته باشند و یا رفتار و اخلاق آن ها به گونه ای باشد که در تربیت فرزندان آثار منفی داشته باشد، نمی توانند حضانت فرزندان را به عهده بگیرند. البته تمامی این موارد باید اثبات گردد تا حق حضانت از والد مورد نظر سلب گردد.
پایان مدت حضانت فرزند دختر
همانطور که پیشتر در بررسی سوال سن حضانت فرزندان در قانون چقدر است؟ بیان کردیم حضانت فرزند دختر تا سن 7 سالگی بر عهده مادر می باشد و با ورود به این سن تا زمانی که به سن بلوغ می رسد پدر وظیفه مراقبت و نگهداری از فرزند دختر را بر عهده دارد. طبق قانون کشور سن 9 سال تمام قمری برای دختران به عنوان سن بلوغ تعیین شده و پایان مدت حضانت فرزند دختر نیز می باشد.
بعد از اتمام مدت حضانت دختر، خود او قادر خواهد بود که برای زندگی با هر کدام از والدینش تصمیم گیری کند که البته در این مورد قاضی دادگاه ضمن در نظر گرفتن تمایل کودک و همچنین مصلحت او، در این مورد حکم مقتضی را صادر می کند.
پایان مدت حضانت فرزند پسر
در قسمت های قبل همین مقاله در بررسی سوال سن حضانت فرزندان در قانون چقدر است؟ به این مورد اشاره کردیم که حضانت فرزند پسر تا سن 7 سالگی بر عهده مادر بوده و پس از آن تا زمانی که پسر وارد سن 15 سال تمام قمری شود حضانت با پدر می باشد. توجه داشته باشید که سن بلوغ پسر بر اساس قوانین و مقررات جاری کشور 15 سال اعلام شده است.
لذا رسیدن به سن 15 سال برای پسران به معنای پایان مدت حضانت آنان می باشد و از نظر قانون فردی بالغ محسوب شده و خود می تواند انتخاب کند که قصد دارد با کدام یک از والدین زندگی کند.
به این نکته توجه داشته باشید در طول دورانی که فرزندان در حضانت والدین قرار دارند و پس از آن تا زمانی که بتوانند مخارج زندگی خود را تامین کنند پرداخت نفقه بر عهده پدر می باشد.
حضانت فرزند در طلاق توافقی
یکی از مهم ترین مواردی که در طلاق توافقی باید در مورد آن قبل از اقدام برای طلاق به توافق برسند حضانت فرزندان است. اگرچه در زمان طلاق تعیین حضانت طبق قانون و مصلحت کودک بر عهده دادگاه است ولیکن با توجه به بیان بهترین وکیل طلاق در تهران والدین در زمان جدایی می توانند در این مورد خود تصمیم گیری کنند و دادگاه نیز در تصمیمات اتخاذ شده از سوی آن ها دخالتی نکرده و این اجازه را به والدین می دهد در صورتی که شرایط لازم را برای حضانت فرزندان دارند آن را بر عهده گیرند. در این شرایط فردی که مراقبت کودک را عهده دار می شود دارای حضانت دائم خواهد بود.
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که دادگاه اگر تشخیص دهد والدی که قصد بر عهده گرفتن حضانت فرزند را دارد از شرایط لازم برخوردار نمی باشد این حضانت را نقص کرده و خود با استناد به قوانین حکم لازم را براساس مصلحت کودک صادر می کند.
شرایط گرفتن حضانت فرزند توسط مادر
در این مقاله، سن حضانت فرزندان توسط پدر و مادر را بیان کردیم. اما در برخی موارد ممکن است در سنینی که حضانت فرزند دختر و یا پسر از نظر قانونی با پدر باشد، مادر بتواند حضانت آن ها را بر عهده بگیرد. در شرایطی که جدا شدن فرزند از مادر باعث ایجاد مشکلات روحی و روانی برای فرزند شود، دادگاه حضانت فرزند را به مادر می دهد. در برخی موارد نیز ممکن است خود پدر با رضایت از حضانت فرزندان انصراف داده و این مسئولیت را به مادر واگذار نماید.
اما در صورتی که فرزندان در سنی باشند که قانون حضانت آن ها را به پدر واگذار کند و پدر هم خواستار این حضانت باشد تنها با اثبات موارد زیر مادر می تواند این حضانت را از پدر بگیرد.
- سوء استفاده از فرزند
- فساد اخلاقی و فحشا
- اعتیاد به مواد مخدر
- کتک زدن و ضرب و جرح کودک
- ابتلا به بیماری های روانی و عصبی
در صورتی که مادر بتواند به دادگاه ثابت نمایدکه پدر دارای یکی از ویژگی های فوق است، ناتوانی او در حضانت فزندان را اثبات نموده است. در این شرایط قانون حضانت را از پدر سلب نموده و آن را به مادر واگذار می کند. لازم به ذکر است که اثبات این موارد کار بسیار دشواری است و در واقع گرفتن حضانت فرزندان توسط مادر کار ساده ای نخواهد بود. در این شرایط، سلامت روانی و اخلاقی مادر نیز باید برای دادگاه به اثبات برسد و قاضی به این نتیجه برسد که مادر توانایی نگهداری فرزندان را دارد.
ملاقات و نفقه فرزند
با توجه به قوانین مختلف، حضانت فرزندان به یکی از والدین سپرده می شود. اما والد دیگر حق دارد که امکان ملاقات فرزند خود را داشته باشد. به همین دلیل قانون ملاقات فرزند را برای والدی که حضانت را بر عهده ندارد تعیین نموده است. این ملاقات ها باید به تعداد دفعات مشخص و در زمان های معینی صورت بگیرد. دادگاه در این مورد، حق را به والدین داده است تا در این خصوص با یکدیگر به توافق برسند. اما اگر پدر و مادر در این زمینه توافق نداشته باشند، دادگاه با توجه به اختیارات خود، زمان مشخصی را برای ملاقات والد با فرزند در نظر می گیرد. حال اگر والدی که حضانت را بر عهده دارد، از ملاقت همسر سابق خود با فرزند جلوگیری نماید، فرد مقابل می تواند از او شکایت نموده و حق ملاقات خود را بگیرد.
موضوع دیگری که در حضانت فرزندان مطرح می شود، نفقه آن ها است. نفقه به معنی هزینه های زندگی فرزند است. این هزینه در هر شرایطی به عهده پدر خواهد بود. در صورتی که خود پدر حضانت فرزند را به عهده داشته باشد که هزینه های زندگی فرزند را می پردازد. اما اگر فرزند یا فرزندان نزد مادر زندگی کنند، پدر موظف است که نفقه و هزینه زندگی آن ها را پرداخت نماید.
میزان نفقه برای فرزندان در سنین مختلف متفاوت است و این مبلغ توسط قانون تعیین می شود. نفقه برای پسران تا سن 18 سالکی و برای دختران تا زمان ازدواج آن ها باید توسط پدر پرداخت گردد. این هزینه ها شامل هزینه های زندگی و هزینه تحصیل فرزندان می باشد. تامین جهیزیه فرزندان دختر نیز به عنوان نفقه بوده و باید توسط پدر انجام شود. اگر کودکی دارای معلولیت باشد، هزینه های این موضوع هم بر عهده پدر خواهد بود.
اگر پدر فوت کند و یا توانایی پرداخت نفقه فرزندان را نداشته باشد، این هزینه ها به عهده جد پدری فرزند است. اگر ایشان هم در قید حیات نباشند و یا توانایی نداشته باشند، هزینه های زندگی فرزندان به عهده مادر است.
شرایط حضانت فرزندان بعد از فوت پدر
اگر پدر کودکی فوت شد و مادر و جد پدری کودک در مورد حضانت او اختلاف داشته باشند در این مورد دادگاه با استناد به ماده 1171 قانون مدنی که در این مورد به تصویب رسیده بیان می دارد: در صورت فوت یکی از والدین حضانت فرزند با والد دیگر خواهد بود لذا با فوت پدر، مراقبت و نگهداری از کودک بر عهده مادر بوده ولیکن تحت ولایت پدربزرگ می باشد که دقت داشته باشید این مورد با حضانت کاملا فرق داشته و مبحث جداگانه ای در حوزه حقوق است.
اگر پدربزرگ همچنان بخواهد که حضانت را از مادر سلب نماید باید بتواند با ارائه دلایل و مدارکی عدم مصلحت مادر برای حضانت طفل را به اثبات برساند.
کلام آخر
در این مقاله با بررسی سوال سن حضانت فرزندان در قانون چقدر است؟ دانستیم تا زمانی که پدر و مادر با هم زندگی می کنند حضانت فرزندان با هر دوی آن ها می باشد و در صورتی که والدین از هم جدا شوند لازم است در مورد حضانت و نگهداری فرزندان با هم توافق کرده و یا این که طبق ماده 1169، مادر تا سن 7 سالگی موظف به نگهداری از آنان بوده و از 7 سالگی تا زمان بلوغ پدر حضانت فرزندان را برعهده دارد. امیدواریم اطلاعات گردآوری شده در این مقاله برای شما عزیزان مفید و آموزنده بوده باشد. از این که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. در صورت هرگونه انتقاد و پیشنهاد می توانید از طریق سایت وکیل چی با ما در ارتباط باشید.
