تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در شرایط پرداخت آن است؛ یعنی در مهریه عندالاستطاعه، مرد زمانی مهریه را پرداخت میکند که استطاعت مالی آن را داشته باشد اما در مهریه عندالمطالبه، زن هر زمانی که تصمیم به مطالبه مهریه بگیرد، مرد ملزم به پرداخت وجه مهریه میشود. البته مطالبه مهریه عندالاستطاعه راهکارهای قانونی دارد.
مهریه به عنوان نمادی از صداقت مرد نسبت به همسرش شناخته میشود و این سنت پسندیدهای است که پیامبر اکرم (ص) نیز به آن عمل کردهاند. در زمان عقد، مهریه به عنوان یک بدهی بر عهده شوهر قرار میگیرد و باید به محض درخواست همسر پرداخت شود. این نوع مهریه به صورت “عندالمطالبه” است. اما شرط دیگری به نام “عندالاستطاعه” نیز میتواند به عنوان یکی از شروط ضمن عقد مطرح شود که در آن دختر میتواند به اختیار خود با آن موافقت یا مخالفت کند.
تعریف مهریه عند الاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه به معنای این است که پرداخت مهر به زن مشروط به توانایی مالی مرد است. در این نوع مهریه، مرد تنها زمانی موظف به پرداخت مهر است که از نظر مالی قادر به انجام این کار باشد. این مفهوم به این معناست که اگر مرد در شرایط مالی مناسبی قرار نداشته باشد، زن نمیتواند بهطور قانونی از او درخواست مهریه کند.
یکی از ویژگیهای مهم این نوع مهریه، امکان تعیین مدت زمان برای پرداخت آن است. به عبارت دیگر، میتوان توافق کرد که زن تا زمانی معین حق مطالبه مهریه را نداشته باشد. این مدت زمان میتواند بهعنوان یک مهلت مشخص در قرارداد ازدواج درج شود و به مرد فرصت دهد تا به تدریج به وضعیت مالی بهتری دست یابد و سپس مهر را پرداخت کند.
این نوع مهریه در مواردی که مرد در شرایط مالی نامناسبی قرار دارد، میتواند به عنوان یک راهحل مناسب مطرح شود. همچنین، این موضوع به زن نیز این امکان را میدهد که با صبر و تحمل، به آینده مالی و زندگی مشترک خود امیدوار باشد. در نهایت، مهریه عندالاستطاعه میتواند به تقویت روابط خانوادگی و کاهش تنشها در زندگی زناشویی کمک کند، زیرا هر دو طرف میدانند که پرداخت مهر بر اساس شرایط مالی واقعی مرد انجام خواهد شد.
مقاله مرتبط: برای گرفتن مهریه از کجا باید شروع کنیم؟⭐【سال1403】⚖️
تعریف مهریه عندالمطالبه
یکی از حقوق اساسی که زن پس از عقد نکاح به او تعلق میگیرد، مهریه است. مهریه به هر چیزی اطلاق میشود که دارای ارزش مالی باشد و قابلیت انتقال تملک را داشته باشد. این موضوع به این معناست که هر نوع دارایی، از جمله پول، ملک، طلا، و حتی خدمات میتواند به عنوان مهریه تعیین شود. میزان مهریه باید از طریق توافق و تفاهم بین زوجین مشخص شود. این توافق نه تنها به احترام به حقوق زن کمک میکند، بلکه نشاندهنده تعهد و مسئولیتپذیری مرد در قبال همسرش نیز میباشد.
اگر مهریه به شکل عین معین شود، به محض عقد نکاح، به مالکیت زن درخواهد آمد و او حق دارد از آن بهرهبرداری کند. پس از عقد نکاح، زن میتواند هر زمان که بخواهد از مرد مهریه خود را طلب کند. این حق به زن این امکان را میدهد که در صورت نیاز مالی، اقدام به دریافت مهریه کند. این ویژگی یکی از اصلیترین تفاوتهای بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه است.
در مهریه عندالمطالبه، زن میتواند به محض عقد نکاح، مهریه خود را مطالبه کند و نیازی به انتظار برای توانایی مالی مرد ندارد. این حقوق و مسئولیتها در زندگی مشترک، به تقویت روابط زناشویی و ایجاد حس امنیت و اعتماد میان زوجین کمک میکند. در نهایت، مهریه نه تنها یک تعهد مالی است، بلکه نمادی از احترام و محبت در زندگی مشترک به شمار میآید.
تفاوت میان مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه
همانطور که پیشتر توضیح داده شد، مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه تفاوتهای مهمی با یکدیگر دارند. این تفاوتها نشاندهنده اهمیت شناخت حقوق و مسئولیتهای هر یک از طرفین در زندگی مشترک است و میتواند به تصمیمگیری بهتر در مورد نوع مهریه کمک کند که موارد آن به شرح زیر میباشد:
- وابستگی به توانایی مالی: مهریه عندالاستطاعه به توانایی مالی مرد وابسته است. به این معنا که زن نمیتواند در هر زمانی که بخواهد، مهریه خود را دریافت کند. او باید منتظر بماند تا مرد در شرایط مالی مناسبی قرار بگیرد.
- قابلیت مطالبه: در مقابل، مهریه عندالمطالبه به محض عقد نکاح برای زن قابل دادخواست است. زن میتواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را مطالبه کند و نیازی به انتظار برای توانایی مالی مرد ندارد.
- حق حبس: یکی از تفاوتهای دیگر این دو نوع مهریه، حق حبس است. در مورد مهریه عندالمطالبه، اگر مرد مهر زن را پرداخت نکند، زن حق دارد از تمکین اجتناب کند. این عدم تمکین به معنای قطع شدن نفقه زن نخواهد بود. اما در مهریه عندالاستطاعه، این حق حبس وجود ندارد و زن نمیتواند به همین دلیل از تمکین خودداری کند.
- پیامدهای قانونی: در صورتی که مرد مهریه عندالمطالبه را پرداخت نکند، زن میتواند شکایت کرده و برای او حکم حبس صادر شود. این در حالی است که در مهریه عندالاستطاعه، چنین پیامدهای قانونی وجود ندارد و زن نمیتواند بهراحتی اقدام به شکایت کند.
نحوه مطالبه مهریه عندالاستطاعه
برای دریافت مهریه عندالاستطاعه، زوجه ابتدا باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند و دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم نماید. در این دادخواست، زوجه باید فهرستی از اموال زوج را نیز ضمیمه کند تا دادگاه بتواند به درستی به موضوع رسیدگی کند. پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع میشود و پس از بررسیهای لازم در خصوص استطاعت مالی زوج، مرد با توجه به توان پرداخت موظف به پرداخت مهریه از اموال خود خواهد شد.
مهم ترین فرق مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه نیز در این امر است که در مهریه عندالاستطاعه، قاضی با توجه به توانایی مالی همسر، شرایط پرداخت را تعیین میکند و در صورتیکه مرد توان مالی پایینی داشته باشد، برای او مهریه تقسیط میشود.
آیا مهریه عندالاستطاعه زندانی دارد؟
تا مدتها پیش، موضوع مهریه عندالاستطاعه پس از طلاق یکی از مسائل پیچیده و چالشبرانگیز در حقوق خانواده به شمار میرفت. در این نوع مهریه، اگر شوهر توانایی مالی برای پرداخت مهریه همسرش را نداشته باشد، با صدور حکم حبس مواجه نمیشود. این موضوع باعث ایجاد نگرانیهای زیادی در میان مردان و زنان شده است. مردان نگران این هستند که نتوانند مهریه را پرداخت کنند و به زندان بروند، در حالی که زنان از این میترسند که نتوانند به حق و حقوق خود دست یابند و از حمایت مالی لازم برخوردار شوند.
قانون به گونهای تنظیم شده است که در صورت عدم توانایی مالی مرد، دستور جلب صادر نمیشود. در واقع، مهریه تنها در صورتی از زوج گرفته میشود که او دارای دارایی باشد. بنابراین، اگر مرد هیچ گونه دارایی نداشته باشد، نمیتوان او را به زندان فرستاد.
این موضوع به نوعی به نفع مردان است، اما باعث نگرانی زنان میشود که ممکن است نتوانند به حق و حقوق خود دست یابند. زمانی که دارایی مرد به اندازه مهریه باشد و او از پرداخت آن خودداری کند، اموال وی توقیف خواهد شد. این فرآیند به این معناست که زنان میتوانند از طریق مراجع قانونی، اموال شوهر خود را برای تأمین مهریه توقیف کنند.
از سوی دیگر، اگر شوهر بخواهد اموال خود را به شکل صوری به فرد دیگری منتقل کند تا از پرداخت مهریه فرار کند، با مجازاتهای قانونی مواجه خواهد شد. این نکته نیز قابل ذکر است که برای اجرای روند قانونی و پیگیری مطالبه مهریه، نیاز است تا طرفین با یک وکیل مناسب مشورت کنند.
ممنوعالخروجی در صورت عدم پرداخت مهریه
سند ازدواج یک سند لازمالاجراست و بر اساس نظریه قضایی، مهریه عندالاستطاعه و ممنوعالخروجی در سند ازدواج مانع از صدور دستور ممنوعالخروجی نمیشود. در این زمینه تفاوتی بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه وجود ندارد. زن میتواند برای مطالبه مهریه خود از طریق دفترخانهای که نکاح را ثبت کرده، اقدام کند و درخواست صدور اجراییه نماید. پس از ابلاغ اجراییه به شوهر، زن میتواند تمام اموال منقول و غیرمنقول او را توقیف کند. اگر زن به دلایلی نتواند اموال شوهر را توقیف کند، میتواند طبق ماده 17 قانون گذرنامه و ماده 201 آییننامه اجرای اسناد رسمی لازمالاجرا، درخواست ممنوعالخروجی مرد را به اجرای ثبت ارائه دهد تا به دلیل عدم پرداخت مهریه، امکان خروج از کشور را نداشته باشد.
درخواست اعسار مهریه عندالاستطاعه
اعسار مهریه موضوعی است که بسیاری با آن آشنا هستند و داستانهایی در این زمینه وجود دارد. پرداخت این نوع مهریه منوط به توان مالی مرد برای پرداخت آن است. به این ترتیب، به نظر میرسد که حکم اعسار میتواند پرداخت این مهریه را به تعویق بیندازد. اعسار مهریه عندالاستطاعه پس از درخواست اعسار و ارائه دلایل و شواهد ممکن میشود. در مورد پرداخت اقساط اعسار مهریه، داراییها بدون مستثنیات دین محاسبه خواهند شد. بنابراین، فرد نباید لزوماً فاقد سرپناه باشد تا معسر شناخته شود. مواردی از این قبیل، به شرطی که عرفاً در شان فرد باشند، جزو مستثنیات دین محسوب شده و دادگاه به توقیف آنها اقدام نخواهد کرد.
نتیجه گیری
در این مقاله تفاوت بین مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه را بررسی کردیم و گفتیم که تفاوت این دو در این است که در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه به استطاعت مالی زوج وابسته است؛ اما در مهریه عندالمطالبه، زن بعد از عقد نکاح میتواند هر زمان که خواست، مهریه را به اجرا گذاشته و مطالبه کند. اگر دچار چالش دعاوی مهریه و خانواده هستید، میتوانید بهترین وکیل مهریه در تهران و دیگر شهرها را در این سایت مشاهده کنید و با آنها تماس بگیرید.
