طلاق یکی از اموری است که در سراسر دنیا و به خصوص در کشور ما بسیار رایج است. قوانین موجود برای طلاق در ایران، علاوه بر تطابق با قانون، باید با شرع و حکم اسلام نیز مطابقت داشته باشد و به طور کلی نیز قوانین مورد نظر آن با استفاده از احکام دینی به ثبت رسیده است. طلاق برای زوج هایی که دیگر برای ادامه زندگی راهی جلوی پای خود نمی بینند می تواند نجات بخش باشد. طلاق انواع مختلفی دارد که ممکن است زن و مرد هر کدام با استناد به شرایط موجود آن را انتخاب کنند. در این مقاله ما سعی داریم در مورد انواع طلاق و نکات مربوط به آن مطالب مهمی را توضیح دهیم. پس در ادامه مقاله همراه ما باشید.
انواع طلاق مطابق با قوانین مدنی ایران
به طور کلی و پیش فرض حق طلاق متعلق به مرد است و در واقع مرد وکالت بلاعزل طلاق را از زن می گیرد و دیگر این وکالت نامه نمی تواند قابل فسخ از سوی زن باشد. مطابق با قانون، به واسطه حق طلاقی که مرد دارد، هر موقع که بخواهد، حتی بی دلیل، می تواند همسر خود را طلاق دهد. مگر این که در هنگام عقد حق طلاق را به زن بخشیده باشد.
قوانین ثبت شده در کشور به این صورت نیست که تمام حقوق را به مرد بدهد و بنیان خانواده آن قدر سست باشد که مرد هر موقع قصد کند بتواند زن را بدون پرداخت هیچ حق و حقوقی طلاق دهد. در مقابل حق طلاقی که برای مرد لحاظ شده است، برای زن نیز حقوقی هم چون مهریه و نفقه در نظر گرفته می شود تا در صورت ادعای مرد برای جدا شدن، زن بتواند پشتوانه‌ای مثل مهریه برای خود داشته باشد. طلاق انواع مختلفی دارد و با توجه به این که خواسته مرد است یا زن و یا این که به صورت توافقی و مطابق با نظر طرفین انجام می شود، می تواند متفاوت باشد.
قانون مدنی کشور به طور جامع طلاق را به دو دسته طلاق بائن و طلاق رجعی تقسیم می کند. گاهی نیز ممکن است طلاق به صورت غیابی، در صورت عدم حضور هر یک از زوجین انجام شود. در ادامه ما انواع طلاق را به صورت گسترده تر توضیح خواهیم داد.
طلاق بائن چیست؟
طلاق بائن چیست؟ یکی از انواع طلاق است که مطابق با آن زن دیگر لازم نیست مطیع درخواست مرد برای رجوع باشد و اگر مرد بخواهد برای بار دیگر با او زندگی کند، چنین اجازه ای را نخواهد داشت. در صورتی می توانند زن و مرد دوباره با هم باشند که مجدد صیغه و یا عقد دائم بین شان برقرار شود. در چنین شرایطی برای رجوع دوباره مرد به زن، موظف است مهریه تازه و شرایط جدیدی را مطابق خواسته زن متعهد شود. طلاق بائن خود نیز به چهار دسته تقسیم می شود که در همه این موارد مرد امکان رجوع به زن را نخواهد داشت.
طلاق قبل از آغاز زندگی زناشویی
ممکن است زوجین پس از عقد و قبل از این که با یکدیگر رابطه جنسی داشته باشند، تصمیم به جدایی بگیرند که اغلب این جدایی ها در دوران قبل از عروسی و به اصطلاح در دوران نامزدی اتفاق می‌افتد. اگر زوجین قبل از این که زوجه باکرگی خود را از دست دهد از یکدیگر جدا شوند این طلاق، طلاق بائن نامیده می شود. در این مدت زن از کل مهریه ثبت شده تنها می تواند درخواست نیمی از آن را داشته باشد و دیگر مرد نیز قبل از عقد مجدد نمی تواند به زن رجوع کند.
طلاقی که در آن زن یائسه شده باشد
طبق سیستم بدنی خانم ها، به طور مرتب از یک سنی به بعد عادت ماهانه می شوند. پس از مدتی در سن میان سالی که تقریبا حدود 40 تا 50 سالگی می باشد، عادت ماهانه آن ها قطع می شود و اصطلاحا می‌گویند زن در دوران یائسگی به سر می برد. در این دوران زن دیگر قدرت باروری ندارد. اگر در این دوران زن و مرد از یکدیگر جدا شوند، طلاق آن ها از نوع بائن می باشد و پس از آن مرد دیگر اجازه رجوع به زن را برای بار دوم بدون عقد ندارد.
اگر زن سه طلاق شود
اگر زن و شوهری سه بار متوالی با یکدیگر ازدواج کرده باشند و برای بار سوم نیز از یکدیگر جدا شوند، به اصطلاح می گویند زن سه طلاقه شده است و پس از این دفعات زن بر مرد حرام خواهد شد و به هیچ عنوان دیگر ازدواج آن ها در قانون ما مجاز نیست. تنها در صورتی این قانون می تواند شکسته شود که پس از بار سوم زن با مرد دیگری ازدواج کند و با او رابطه داشته باشد تا حرامی او بر مرد از بین برود. اگر زن از شوهر جدید خود جدا شود، می تواند دوباره با همسر اولش ازدواج کند.
طلاق بائن از نوع خلع و مبارات
علت طلاق خلع، کراهت و تنفر زن از مرد است و این طلاق نیز یکی از انواع طلاق محسوب می شود و از نوع بائن است. در طلاق خلع با بخشیدن مهریه از سوی زن و یا حتی با پرداخت مبلغی بیش تر، زن و مرد از یکدیگر جدا می شوند و تنها در صورتی مرد می تواند به زن رجوع کند که مجدد شرایط جدیدی را لحاظ کند و مهریه جدیدی را به صورت قانونی برای زن به ثبت برساند.
انواع طلاق رجعی
طلاق رجعی به دو دسته طلاق به عوض رجوع زن و طلاق به درخواست مرد تقسیم می شود که در ادامه هرکدام را به طور جداگانه توضیح خواهیم داد:
طلاق طبق خواسته مرد
در قوانین مدنی کشور، حق طلاق به عهده مرد می باشد و می تواند هر وقت که اراده کند زن را طلاق دهد که البته انجام آن نیز نیاز به طی کردن روند قانونی و مراجعه به دادگاه خانواده دارد و باید زیر نظر قاضی خانواده ثبت شود. طلاقی که به درخواست مرد است از انواع طلاق های رجعی شناخته می شود. قبل از به پایان رسیدن عده زن، مرد اجازه دارد که به زن رجوع کند و می تواند در دورانی که عده زن به پایان نرسیده است زندگی مشترک را از سر بگیرد و دوباره بدون نیاز به عقد و صیغه مجدد زندگی را آغاز کند.
در این صورت طلاق جاری شده فسخ می شود. مدت عده ای که برای زنان بعد از جدایی در نظر گرفته می شود، سه بار پاکی از عادت ماهانه می باشد و از نظر زمانی می‌توان گفت حدود سه ماه می باشد. برای زنانی که یائسه شده باشند نیز به دلیل نداشتن عادت ماهانه مدت سه ماه لحاظ می گردد. در این نوع طلاق با وجود این که درخواست آن توسط مرد صادر می شود، برای او فرصتی برای اظهار پشیمانی در نظر گرفته می شود تا اگر بخواهد از طلاق منصرف شود که برای آن رضایت زن مهم نیست.
رجوع در عوض فسخ طلاق خلع
پیش از این گفتیم که طلاق خلع به دلیل تنفر و کراهتی که زن از مرد دارد اتفاق می افتد. این طلاق از انواع طلاق بائن به حساب می آید که در قبال بخشیدن بخشی از مهریه و یا تمام آن و در بعضی موارد پرداخت مبلغی اضافه، صیغه طلاق جاری می شود. اگر در این نوع طلاق زن دوباره به شوهر خود در برابر پس گرفتن مبلغ بذل شده رجوع کند، طلاق بائن به طلاق رجعی تغییر ماهیت می دهد. در این حالت مرد امکان رجوع به زن را خواهد داشت. با این حساب زن نیز می تواند وجه پرداخت شده را مجددا از شوهر خود پس بگیرد و در عوض به او اجازه برگشت دهد و بدون این که دوباره عقدی بین‌شان جاری شود، آن دو به زندگی مشترک خود ادامه دهند.
انواع طلاق از نظر اسلام
طلاق از نظر دین اسلام در چهار سطح طبقه بندی می شود که تنها طلاق مباح در آن موجود نیست.
طلاق حرام: طلاق حرام جزو طلاق های بدعت گذاری شده به حساب می آید و در حال حاضر مطابق با قوانین اسلام نیست.
طلاق مکروه: این طلاق زمانی اتفاق می افتد که دیگر زن و شوهر نتوانند با یکدیگر سازش کنند و به زندگی مشترک شان ادامه دهند.
طلاق واجب: طلاق واجب نوعی طلاق تخییری است که از طلاق های ایلاء کننده و اظهار کننده محسوب می شود.
طلاق سنت: زمانی اتفاق می افتد که بین مرد و زن دشمنی سختی باشد و به دلیل اختلافاتی که ممکن است حتی قومی و قبیله ای باشند، امیدی به زندگی دوباره و سازش آن ها نباشد.
طلاق عسر و حرج
با وجود این که حق طلاق با مرد می باشد، قوانین و احکام مدنی موجود در کشور به زن این اجازه را می دهد که حتی با داشتن وکالت مرد، بتواند از او جدا شود. به شرایطی که در عقدنامه ثبت می‌شود و حکم حق طلاق برای زن را دارد، طلاق عسر و حرج می گویند. عسر و حرج به معنی سختی و مشقت می باشد. یعنی این که زن در زندگی مشترک دچار فشار و سختی است و دیگر نمی تواند زندگی مشترک را تحمل کند. می خواهیم بدانیم که چه شرایطی می تواند دلایل کافی برای درخواست طلاق زن به بهانه عسر و حرج باشد:
- اگر مرد به مشروبات الکلی و یا انواع مواد مخدر اعتیاد داشته باشد.
- مرد بیماری خاص و لاعلاج داشته باشد و یا این که بیماری اش واگیر داشته باشد.
- اگر مرد برای مدت 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب در طول یک سال بدون هیچ دلیلی زندگی و همسر خود را ترک کرده باشد.
- آسیب زدن های بی مورد مرد به زن و ضرب و شتم او در صورتی که قابل تحمل نباشد.
- داشتن بیماری های روانی که زندگی را برای آن ها دشوار می کند.
توصیه می شود خانم هایی که در خواست طلاق به دلیل عسر و حرج دارند حتما از وکلای مربوطه کمک بگیرند. کسانی که در شهر کرج به دنبال وکیل هستند می توانند به مقاله بهترین وکیل طلاق در کرج مراجعه کنند.
انواع طلاق در علم روانشناسی
روانشناسی به مقوله طلاق و جدایی با دید متفاوتی نسبت به قانون نگاه می کند و طلاق از نظر روانشناسان تنها جاری شدن حکم صیغه نیست و آن ها معتقدند که طلاق ممکن است حتی زیر یک سقف اتفاق بیفتد و یا بین افراد دیگری به جز زوجین باشد.
به طور کلی طلاق را می توان در چهار دسته قانونی، مالی، اجتماعی و عاطفی طبقه بندی کرد. این طبقه بندی از نظر روانشناسی، دسته های وسیع تری را شامل می شود که عبارتند از:
- طلاق های عاطفی که در آن زن و شوهر در زندگی زناشویی خود به مشکل بر می خورند و زیر یک سقف دیگر میل و اشتیاقی نسبت به هم ندارند و روابط عاطفی و جنسی آن ها محدود می شود.
- طلاق اقتصادی و اجتماعی
- طلاق های روانی
- طلاق هم والدی
همه موارد گفته شده ممکن است در بین زن و شوهر و یا در محیط جامعه بین افراد دیگر اتفاق بیفتد. اما از نظر روانشناسی نیز طلاق زوجین در دسته های مختلفی مثل آنچه گفته شد، یعنی همان طلاق خلع و مبارات، عسر و حرج، رجعی و بائن طبقه بندی می شود.
طلاق توافقی
طلاق توافقی زمانی پیش می آید که زوجین به اتفاق نظر تصمیم به جدایی با برخی شرط و شروط می گیرند. زمانی که زن و مرد دیگر راهی برای سازش و ادامه زندگی مشترک شان ندارند با هم تصمیم می گیرند که از یکدیگر جدا شوند. در این صورت هر دو بر سر آنچه که بین شان مشترک است و حقوقی که بر گردن یکدیگر دارند تفاهم می کنند. پرونده این نوع طلاق زودتر از انواع دیگر به پایان می رسد و زوجین با گذراندن جلسات مشاوره اگر گواهی عدم سازش دریافت کنند به راحتی از یکدیگر جدا می شوند.
کلام آخر
در این مقاله ما به طور مفصل در مورد انواع طلاق و دسته بندی های آن از نظر قانون، دین اسلام و روانشناسی صحبت کردیم. امیدواریم مطالب ذکر شده برای شما مفید بوده باشد. از این که تا پایان مقاله همراه ما بودید از شما کمال تشکر را داریم. برای مطالعه مطالب بیش تر در مورد طلاق و انواع مسائل حقوقی و کیفری می توانید با سایت وکیل چی در ارتباط باشید.
در قانون طلاق عبارت است از الفاظی که به واسطه آن مرد اراده خود را مبنی بر خاتمه دادن به رابطه زوجیت اعلام می‌کند.
مهریه بر عهده مرد است و تحت هیچ شرایطی نمی تواند به صورت قانونی از دادن آن صرف نظر کند، مگر در صورت بخشش زن
از طریق پزشکی قانونی و گواهی روانشناسان دادگستری
