دو مذهب اصلی که در کشور وجود دارد مذهب شیعه و سنی است. در هر یک از این مذاهب، قوانین مختلفی وجود دارد. حتی ممکن است در مذاهب مختلف اهل سنت هم نظریات متفاوتی وجود داشته باشد. آن چه اهمیت دارد این است که تمام امور این افراد مانند ازدواج، طلاق، ارث و موارد دیگر با توجه به قوانین خود تعیین می شود. با توجه به این موضوع که اهل سنت جزو مذاهب رسمی کشور است، در این مقاله قصد داریم تفاوت طلاق در مذهب شیعه و سنی را مورد بررسی قرار دهیم. از شما عزیزان تقاضا داریم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
شیعه و سنی
شیعه و سنی دو مذهب اسلامی هستند که در کشور رسمیت دارند. پیروان مذهب شیعه و سنی هر دو به قرآن کریم اعتقاد راسخ دارند و مسلمان هستند. این دو مذهب در برخی از احکام با یکدیگر تفاوت عقیده دارند. از نظر پیروان شیعه، منبع قوانین قرآن، سنت پیامبر و روایات ائمه اطهار می باشد. اما در دیدگاه پیروان اهل سنت این منابع قرآن، سنت پیامبر و سنت خلفای چهارگانه است.
در واقع باید بگوییم شیعه و سنی در خصوص اصول دین یعنی توحید، نبوت و معاد دیدگاه مشترکی دارند. پیروان هر دوی این مذاهب به قرآن و سنت پیامبر معتقد هستند. نماز، روزه و اصول حج در هردو مذهب دارای جایگاه ویژه ای هستند. اما اندکی تفاوت میان نمازهای شیعه و سنی وجود دارد.
تفاوت اصلی میان این دو مذهب مربوط به موضوع امامت است. شیعه معتقد است که امامت جزو اصول دین است، پس جانشین پیامبر هم باید معصوم بوده و از جانب خداوند تعیین شود. اما اهل سنت به بیعت و خواست مردم اهمیت داده و امامت را از اصول دین نمی دانند. همین موضوع سبب شده است دیدگاه این دو مذهب نسبت به ترتیب امامان تفاوت داشته باشد. این دو مذهب در اعتقادات و اصول دین تنها همین تفاوت را با یکدیگر دارند.
اما در خصوص احکام دینی تفاوت های بیشتری بین این دو مذهب دیده می شود. این تفاوت به این دلیل است که برخی از احکام از روایات امامان برداشت شده است. اهل سنت به دلیل این که روایات خلفای چهارگانه را قبول دارند طبیعتا احکام متفاوتی را در امور مختلف خواهند داشت. مثلا اهل سنت افعال با جبر را مردود نمی داند، در صورتی که مذهب شیعه هر عملی که با جبر و اکراه انجام شود باطل خواهد بود. در ادامه این مقاله به بررسی تفاوت های طلاق در این دو مذهب می پردازیم. می توانید سایر مقالات ما را در سایت وکیل چی برای افزایش اطلاعات حقوقی خود مطالعه بفرمایید.
موضوعات مربوط به تفاوت طلاق در مذهب شیعه و سنی
با توجه به این که در قرآن کریم در آیات مختلف به صورت واضح و شفاف از طلاق گفته شده است و بسیاری از قواعد آن نیز ذکر شده است، هر دو مذهب شیعه و سنی به اصل موضوع طلاق اعتقاد دارند. اما به دلیل تفاوت در روایات، تفاوت هایی بین قوانین طلاق در مذهب شیعه و سنی وجود دارد. مهم ترین اختلاف ابن دو مذهب در موارد زیر است.
شاهد طلاق: یکی از موارد تفاوت طلاق در مذهب شیعه و سنی شاهد طلاق است. در مذهب شیعه وجود شاهد برای عقد و ازدواج مستحب است، اما برای طلاق وجود دو مرد عاقل به عنوان شاهد که صیغه طلاق را بشنوند واجب است. اما در مذهب اهل سنت وجود شاهد برای ازدواج واجب است. اما پیروان این مذهب وجود شاهد برای طلاق را واجب نمی دانند.
طلاق در حال حیض: در مذهب شیعه طلاق باید در دوران پاکی زن که به دور از حیض باشد اتفاق بیفتد. اما اهل سنت معتقدند که با استناد به قاعده الزام، طلاق در دوران حیض پذیرفته است.
سه طلاقه: پیروان مذاهب شیعه و سنی در خصوص سه طلاقه نمودن زوجه نیز با یکدیگر تفاوت دارند. مذهب شیعه می گوید برای سه طلاقه نمودن زن باید سه بار ازدواج و طلاق پیاپی با یک فرد صورت بگیرد. اما اهل سنت معتقدند اگر مرد در هنگام طلاق بگوید که زن را سه طلاقه نموده است کافی می باشد و نیاز به انجام مجدد ازدواج و طلاق نیست.
طلاق در حالت مستی: از نظر شیعه طلاق در حالتی که مرد مست باشد باطل است، اما اهل سنت طلاق در حالت مستی را صحیح می داند.
طلاق با اجبار: از دیدگاه اهل سنت اگر مردی زن را تحت اجبار طلاق دهد، طلاق انجام شده صحیح است. در صورتی که این موضوع از نظر شیعه کاملا باطل است.
انواع طلاق از نظر اهل سنت
در دیدگاه اهل سنت دو نوع طلاق وجود دارد. طلاق سنی و طلاق بدعی در این مذهب تعریف شده است. منظور از طلاق سنی، طلاق مربوط به افراد اهل سنت نیست. بلکه به معنی طلاقی است که مطالبق با مقررات اسلامی انجام می شود. طلاق بدعی، طلاقی است که شرایط لازم از نظر اسلام را ندارد. در واقع این نوع طلاق بر اساس یک سری بدعت ها انجام شده و صحیح نمی باشد.
طلاق سنی خود به چند صورت انجام می پذیرد. دو نوع طلاق سنی طلاق بائن و طلاق رجعی هستند. طلاق های زیر جزو طلاق های بائن هستند.
- سه طلاقه
- طلاق زن یائسه
- زنی که طلاق خلع و مبارات داده شده است
- زنی که به سن حیض نرسیده باشد و طلاق داده شود
- طلاقی که در آن به دلایل مختلف شوهر حق رجوع به همسر خود را نداشته باشد.
- جدا شدن زن از مرد در شرایطی که باکره باشد و هیچ گونه نزدیکی با همسر خود نداشته باشد.
اما طلاق رجعی به طلاقی گفته می شود که زوجین پس از طلاق به یکدیگر رجوع نمایند. اگر ازدواج مجددا زن و شوهر در زمان عده باشد، نیازی به انجام مجدد ازدواج نیست و زوجین می توانند بدون تشریفات و انجام نکاح دوباره با یکدیگر زندگی کنند.
خود طلاق رجعی هم به دو نوع عدی و سنی تقسیم می شود. طلاق عدی در شرایطی اتفاق می افتد که مرد پس از طلاق و در زمان عده به همسر خود رجوع نموده و پس از نزدیکی با وی، مجددا او را طلاق دهد.
طلاق بدعی هم شامل موارد زیر خواهد بود:
- هنگامی که زن بدون انجام عقد و ازدواج پیاپی و تنها با یک بار طلاق، سه طلاقه شود.
- طلاق زن در شرایطی که وی پاک است و همسرش با او نزدیکی داشته اما زن حامله، نابالغ و یائسه نباشد.
- اگر زن در حال نفاس و یا حیض طلاق داده شود، در شرایطی که در کنار همسرش بوده و با وی نزدیکی داشته است.
سه طلاقه کردن در حالت خشم در دیدگاه اهل سنت
در زندگی زناشویی بسیار پیش می آید که بر اثر عصبانیت و یا نداشتن حالت عادی زن و شوهر لفظ طلاق را به کار ببرند. حال این سوال مطرح می شود که آیا گفتن این لفظ در حالت خشم سبب ایجاد طلاق خواهد شد یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که میزان عصبانیت و شرایط آن تعیین کننده است. در مذهب شیعه به زبان آوردن طلاق حکمی را برای اجرای صیغه طلاق به همراه نمی آورد. اگر این موضوع در حالت خشم و یا مستی باشد کاملا باطل بوده و تاثیری ندارد.
اما در دیدگاه اهل سنت طلاق در شرایط مستی پذیرفته می شود. حتی برای طلاق گفتن عبارت طلاق دادن زن در این مذهب به معنی طلاق وی می باشد. از آن جا که حضور شاهد هم برای طلاق در اهل سنت واجب نیست گفتن این لفظ حکم طلاق را اجرا می نماید.
حال اگر مرد در حالت عصبانیت و یا مستی به زن خود بگوید که تو را طلاق دادم، طلاق انجام شده است. اما به دلیل این که این نوع طلاق رجعی می باشد و زوجین می توانند در این شرایط بدون نکاح مجدد با یکدیگر زندگی کنند مسئله ای وجود ندارد. اما اگر مرد سه بار کلمه طلاق دادن را بیان کند و یا به زن خود بگوید که تو را سه طلاقه نمودم، با توجه به قوانین اهل سنت، زن وی سه طلاقه شده است. در این شرایط امکان بازگشت زوجین به یکدیگر وجود ندارد مگر این که زن با مرد دیگری ازدواج نماید. البته اگر شرایط عصبانیت مرد به گونه ای باشد که درک و هوش خود را از دست داده باشد، طلاق واقع نشده است.
دادخواست طلاق از طرف زوج و زوجه در اهل سنت
در تمام مذاهب اسلامی از جمله شیعه و سنی حق طلاق برای مرد است. یعنی مرد می تواند هر زمانی که بخواهد زن خود را طلاق بدهد، خواه برای این امر دلیل موجه داشته باشد خواه بدون دلیل تصمیم به طلاق بگیرد. در قرآن در سوره بقره به این موضوع اشاره شده است که حق طلاق برای مرد است. از آن جا که پیروان اهل سنت به قرآن معتقدند و به دستورات آن عمل می کنند، حق طلاق را برای مرد می دانند.
اگر طلاق به صورت توافقی باشد که مانند مذهب شیعه، زوجین در امور مختلف مانند مهریه، نفقه و حضانت فرزندان با یکدیگر توافق نموده و طلاق توافقی انجام می شود. اما در صورتی که مرد تقاضای طلاق داشته باشد، بدون در نظر گرفتن رضایت زن طلاق اتفاق می افتد.
در مذهب امامیه در صورتی که مرد نفقه همسرش را نپردازد، زن می تواند دادخواست طلاق بدهد. در این شرایط قانون با طلاق موافقت می نماید. اما در مذهب شافعی که یکی از مذاهب اهل سنت است، در صورتی که مرد توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد، زن می تواند طلاق بگیرد. اما اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت نفقه را داشته باشد اما آن را نپردازد، زن نمی تواند طلاق بگیرد.
در فقه حنفی هم که یکی دیگر از مذاهب اهل سنت است دلایلی مانند ندادن نفقه، حبس زوج، غیبت او و رفتار نادرست مرد نسبت به زن باعث ایجاد حق طلاق برای زن نخواهد شد. در شرایطی که این دلایل در مذهب شیعه به عنوان دلایل محکمه پسند برای درخواست طلاق از جانب زن خواهد بود. یکی دیگر از تفاوت های طلاق در مذهب شیعه و سنی موضوع غیبت مرد است . شیعیان معتقدند اگر غیبت مرد بیش از 4 سال طول بکشد، زن می تواند درخواست طلاق نماید. اما مذاهب مختلف اهل سنت در این شرایط صبر را برای زوجه توصیه می نمایند.
عده طلاق در شیعه و سنی
مطابق با قوانین پیروان شیعه، زن باکره، صغیره و یائسه عده ندارند. توجیه این قانون هم این است که دلیل عده احترام به زندگی سابق و در نظر گرفتن احتمال بارداری است. به دلیل این که این موضوعات در زن باکره، صغیره و یائسه وجود ندارد، نیازی به نگه داشتن عده نیز نخواهد بود. مطابق با نظر فقهای عامه زن یائسه و صغیره هم باید 3 ماه عده نگه دارند. از نظر مذهب حنبلی زن صغیره نیازی به رعایت عده ندارد. این موضوع هم یکی دیگر از تفاوت طلاق در مذهب شیعه و سنی است.
اما تمام مذاهب عده زن باردار را تا زمان وضع حمل و به دنیا آمدن نوزاد می دانند. همچنین مدت عده برای وفات شوهر 4 ماه و 10 روز است. اما مدت عده برای طلاق 3 قرا تعیین شده است. در فقه شافعی و مالکی، قرا را به معنی طهر می دانند و مذاهب حنفی و حنبلی قرا را حیض معنی می کنند.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی تفاوت طلاق در مذهب شیعه و سنی پرداختیم. پیروان هر دوی این مذاهب مسلمان بوده و خدا را پرستش می کنند. اما به دلیل تفاوت میان امامت در بین این دو مذهب برخی احکام و عقاید آن ها متفاوت است. در خصوص طلاق اهل سنت دارای احکام مخصوص به خود هستند که مطابق آن نیازی به شهود برای طلاق ندارند. از طرف دیگر به زبان آوردن لفظ طلاق برای انجام آن کافی می باشد. اهل سنت دارای مداهب متفاوتی می باشند که در مورد برخی امور از جمله قوانین طلاق با یکدیگر اختلاف نظر دارند. امیدواریم این اطلاعات برای شما عزیزان مفید بوده باشد. از این که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. در صورت داشتن انتقاد و پیشنهاد می توانید از طریق سایت وکیل چی با ما در ارتباط باشید.
