پس از مرگ هر شخص اموال و دارایی های او بین فرزندانش تقسیم می شود. گاهی فرد متوفی قبل از مرگ بخشی از اموال خود را بخشیده است و یا وصیتی دارد که باید به آن عمل شود. اگر وی بدهی داشته باشد باید این بدهی از اموال او پرداخت شود و سپس ما بقی دارایی او بین وراث تقسیم شود. اما برای تقسیم ارث ابتدا باید افراد واجد شرایط ارث بردن از متوفی مشخص شود. در واقع باید ابتدا انحصار وراثت انجام شود و سپس تقسیم اموال صورت بگیرد. در این مقاله مراحل انحصار وراثت و مدارک لازم برای انجام آن را مورد بررسی قرار می دهیم، پس تا اتهای این مقاله با ما همراه باشید.
انحصار وراثت چیست؟
برای این که وراث متوفی مشخص شود باید گواهی انحصار وراثت دریافت شود. این گواهی توسط مراجع قضایی و به درخواست وراث صادر می گردد. این گواهی شامل لیست افرادی است که می توانند از اموال متوفی ارث ببرند. اطلاعات هویتی وراث، نسبت آن ها با متوفی و تعداد آن ها در این گواهی ذکر می شود.
در واقع پس از مرگ هر فرد برای تقسیم اموال او بین وراث باید گواهی انحصار وراثت صادر گردد. اموال یک شخص فوت شده بدون برگه انحصار وراثت به هیچ شکلی قابل خرید و فروش و معامله نخواهد بود. وارثان متوفی برای تقسیم اموال وی باید در مرحله اول برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند.
برای اخذ این گواهی لازم است که کلیه افرادی که وارث او هستند حضور داشته باشند. در صورتی که فردی غایب باشد باید فردی دیگر به عنوان وکیل او که دارای وکالت از وی می باشد حضور داشته باشند. گواهی انحصار وراثت برای تقسیم اموال منقول و غیر منقول متوفی ضروری است. اما اگر وی هیچ گونه اموالی اعم از منقول و غیر منقول نداشته باشد نیازی هم به انجام انحصار وراثت نخواهد بود. برای کسب اطلاعات بیش تر در خصوص موارد حقوقی می توانید سایر مقالات ما را در سایت وکیل چی مطالعه بفرمایید.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف
بعد از مرگ هر شخص، فوت وی در سامانه اداره ثبت احوال ثبت می گردد. در این مرحله شناسنامه متوفی باطل می شود و گواهی فوت صادر می گردد. پس از آن وارثین متوفی برای اقدام به تقسیم اموال وی و دریافت گواهی انحصار وراثت به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی مراجعه می کنند. در این مرحله باید فرم مخصوص درخواست گواهی انحصار وراثت توسط فرد درخواست دهنده پر شود. برای ثبت این درخواست نیازی نیست که همه وراث به شورای حل اختلاف مراجعه کنند. حضور یکی از ورثه برای ثبت این درخواست کافی است.
اگر متوفی به فردی بدهکار باشد، شخص طلبکار هم می تواند برای درخواست گواهی انحصار وراثت اقدام نماید. پس از ثبت درخواست دادگاه مدارک و اسناد را مورد بررسی قرار می دهد. سپس آگهی اموال و دارایی های متوفی در روزنامه آگهی می شود تا اگر شخصی نسبت به اموال اعتراضی داشته باشد یا ورثه دیگری وجود داشته باشد مشخص گردد.
پس از گذشت یک ماه از منتشر شدن آگهی در صورتی که معترضی وجود نداشته باشد گواهی انحصار وراثت صادر می گردد. یکی دیگر از دلایل انتشار آگهی این است که اگر متوفی ورثه ای نداشته باشد، اموال وی به خزانه دولت می رود. لازم به ذکر است که هزینه انتشار آگهی به عهده شخص درخواست کننده انحصار وراثت خواهد بود.
مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت
برای این که فرد درخواست انحصار وراثت را ثبت نماید ارائه برخی مدارک لازم است. از جمله این مدارک گواهی فوت متوفی است. این گواهی فوت در برخی از استان ها به صورت الکترونیکی از سامانه گواهی فوت قابل دریافت است. در شهرهایی که فوت در این سامانه ثبت نمی شود می توان با مراجعه به اداره ثبت احوال شهر مورد نظر آن را دریافت کرد. برای این منظور یکی از وراث با در دست داشتن مدارک شناسایی به ثبت احوال مراجعه نموده و درخواست دریافت گواهی فوت می نماید. اداره ثبت احوال هم این گواهی را در اختیار فرد متقاضی قرار می دهد.
همچنین برای ثبت درخواست انحصار وراثت، ارائه شناسنامه متوفی، عقدنامه وی و شناسنامه وراث او ضروری است. علاوه بر این مدارک یک استشهادیه محضری هم لازم است. تهیه این استشهادیه به این صورت خواهد بود که 3 نفر از افرادی که متوفی را می شناسند به دفاتر اسناد رسمی رفته و در آن جا به صورت رسمی با پر کردن فرم های مخصوص گواهی می دهند که چه کسانی ورثه متوفی هستند. امضا این افراد توسط دفترخانه تصدیق می شود. سپس کلیه این مدارک به شورای حل اختلاف داده می شود تا مراحل صدور گواهی انحصار وراثت انجام شود.
وکیل انحصار وراثت
برای انجام امور مربوط به انحصار وراثت اجباری برای مراجعه به وکیل نیست. افراد می توانند خود شخصا پیگیری مراحل انحصار وراثت را انجام بدهند. ممکن است افرادی هم به دلیل نداشتن وقت و یا نداشتن آگاهی و اطلاعات حقوقی تمایل داشته باشند که پیگیری کارهای مربوطه را به یک وکیل انحصار وراثت واگذار نمایند.
مراجعه به وکیل و سپردن وکالت در خصوص انحصار وراثت به وی سبب سرعت گرفتن امور می شود. در این حالت به دلیل این که فرد خود درگیر امور نمی شود در وقت خود صرفه جویی می کند. مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت به صورت اصولی طی می شود. اما وراث موظف به پرداخت حق الوکاله وکیل خواهند شد. البته وراث می توانند با یکدیگر توافق کنند که هزینه وکیل را از اموال پرداخت کنند و سپس اموال را تقسیم نمایند.
برای اعطای وکالت به وکیل نیازی نیست که همه وراث به وکیل وکالت بدهد. کافی است یکی از وارثین در سامانه ثنا ثبت نام کند تا بتواند از طریق سامانه مراحل پرونده را پیگیری کرده و به وکیل وکالت بدهد. در این نوع وکالت نیازی نیست که وکالت نامه در محضر به صورت رسمی تنظیم گردد. کافی است قرارداد وکالت بین وکیل و یکی از وراث تنظیم و در سامانه قوه قضاییه ثبت شود.
مدت زمان گواهی انحصار وراثت
برای درخواست و دریافت گواهی انحصار وراثت مدت مشخص و معینی وجود ندارد. هر زمانی که وراث بخواهند اموال متوفی را تقسیم نمایند می توانند برای دریافت این گواهی اقدام کنند. اما بهتر است که زودتر برای دریافت آن اقدام شود. زیرا داشتن این گواهی برای هر گونه دخل و تصرف در اموال متوفی لازم است. هر چه زمان بگذرد دریافت آن ممکن است سخت تر شود.
در صورتی که بیش تر از 1 سال از فوت فرد بگذرد، معافیت از مالیات بر ارث، هزینه های کفن و دفن، مهریه و سایر دیون از بین می رود. ممکن است یکی از وراث فوت نماید، در این شرایط وراث او باید برای انحصار وراثت اقدام کنند پس انجام این مراحل دشوارتر می شود.
مدت زمانی که هم طول می کشد تا این گواهی صادر شود، بستگی به تلاش و پیگیری فرد دارد. اگر ورثه پیگیری مداوم داشته باشند مراحل سریع تر طی خواهد شد. اگر هم وکیل پیگیر امور باشد که سرعت کار بیش تر خواهد بود. گواهی انحصار وراثت برای همیشه اعتبار دارد و نیازی به تمدید این گواهی نیست. در شرایطی که یکی از وراث به این گواهی نیاز داشته باشند می تواند کپی برابر اصل آن را از شورای حل اختلاف دریافت کند و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد.
بعد از انحصار وراثت چه باید کرد؟
ارث جزو اموالی است که مالیات به آن تعلق می گیرد. بنابراین پس از دریافت این گواهی باید برای پرداخت مالیات اقدام نمود. برای این منظور باید اظهارنامه مالیاتی را تکمیل کرده و سپس اقدام به پرداخت کرد. برای تعیین میزان مالیات متوفی باید لیست تمام اموال و دارایی های وی به همراه ارزش روز آن ها را در فرم مخصوص اظهارنامه نوشت.
در مرحله بعد این فرم دارایی توسط کارشناس اداره امور مالیات مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به ارزش کلی اموال میزان مالیات مشخص می گردد. وراث باید این مالیات را پرداخت نموده و سپس هر آن چه باقی می ماند را با توجه به قوانین بین خود تقسیم نمایند.
کلام آخر
در این مقاله در خصوص مراحل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف و مدارک لازم برای دریافت آن صحبت کردیم. دریافت این گواهی برای تقسیم ارث و خرید و فروش اموال متوفی ضروری است. یکی از وراث باید برای دریافت این گواهی درخواست خود را ثبت نماید. برای ثبت درخواست باید مدارک هویتی وراث، گواهی فوت و استشهادیه را ارائه نمود. در این مرحله دادگاه بررسی های لازم برای اثبات مدارک و نبودن معترض را انجام می دهد. در صورت تایید گواهی انحصار وراثت صادر شده و باید برای پرداخت مالیات و تکمیل اظهارنامه مالیاتی اقدام شود. امیدواریم اطلاعات جمع آوری شده برای شما عزیزان آموزنده و مفید بوده باشد. از این که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. در صورتی که هر گونه انتقاد و پیشنهادی در خصوص مطالب ارائه شده دارید می توانید از طریق سایت وکیل چی با ما در میان بگذارید.
