در روابط کاری قوانین مشخصی میان کارگر و کارفرما وجود دارد که باید رعایت شود. مجموعه قوانینی توسط قانون در این خصوص تدوین شده که قانون کار نامیده می شود.رعایت نکردن این قوانین منجر به دعاوی مربوط به بخش کارگر و کارفرما می گردد. کارگر موظف است که مطابق قرارداد در محل کار خود حاضر شده و به انجام کار بپردازد. در صورتی که وی بدون اطلاع از حضور در محل کار خودداری نماید اقدام به ترک کار نموده است. در این شرایط کارفرما می تواند نسبت به کارگر طرح دعوا نماید. به دلیل اهمیت موضوع، تصمیم گرفتیم در این مقاله به بررسی قانون ترک کار و عواقب ترک کار بپردازیم. اگر شما هم درگیر چنین مسائلی هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
ترک ۰کار چیست؟
برای انجام هر امری که چندین نفر در آن مشارکت دارند لازم است که قراردادی منعقد شود. در این قرارداد باید وظایف و مسئولیت های هر دو طرف تعیین شده و مشخص باشد. در خصوص استخدام نیروی کار هم این قانون وجود دارد. هنگامی که فردی در مکانی استخدام می شود باید قراردادی بین کارگر و کارفرما منعقد شود. در این قرارداد تمامی نکاتی و وظایف هر یک از طرفین قید می شود. نوع کار، ساعت کاری، میزان حقوق و مزایا و همچنین مدت همکاری باید در قرارداد کار ذکر شود.
پس از عقد قرارداد و شروع فعالیت، کارگر باید در ساعات کاری در محل کار خود حضور داشته باشد. وی اجازه ندارد به صورت یک طرفه قرارداد کاری را فسخ نماید، اگر قرار باشد که قطع همکاری صورت بگیرد باید با توافق دو طرف باشد. هیچ یک از طرفین نمی توانند بدون دلیل موجه نسبت به قرارداد بی تعهدی نمایند.
حال اگر کارگر بدون دلیل موجه در محل کار خود حاضر نشود و اقدام به فسخ یک طرفه قرارداد نماید ترک کار نموده است. چنین فردی متحمل کلیه عواقب ترک کار می شود و باید این عواقب را بپذیرد.
قوانین ترک محل کار
در ماده 21 قانون کار به صورت اختصاصی در مورد قوانین کار صحبت شده است. در این قانون گفته شده است که در هر یک از شرایط زیر قرارداد کار خاتمه می یابد. در صورتی که کارگر:
- استعفا دهد
- بازنشسته شود
- فرد فوت نماید
- از کار افتاده شود
یعنی اگر کارگر به هر یک از این دلایل ترک کار کند قانونی خواهد بود. اگر هم مدت قرارداد کاری که کارفرما با کارگر منعقد نموده است به پایان برسد و تمدید هم نشود ترک کار کارگر قانونی خواهد بود. همچنین زمانی که قرارداد کاری به صورتی تنظیم گردد که برای انجام امور مشخصی باشد، پس از اتمام کار مورد نظر کارگر دیگر تعهدی نسبت به کارفرما نخواهد داشت.
اگر کارگری قصد داشته باشد از کار خود خارج شده و دیگر به آن کار ادامه ندهد، می تواند با کارفرما صحبت نموده و با وی توفق نماید. در این شرایط ترک کار صورت نگرفته است، اما اگر بدون اطلاع اقدام به ترک کار نماید از نظر قانونی کارفرما می تواند از کارگر شکایت نماید.
ناگفته نماند در صورتی که کارگر دلیل موجهی برای عدم حضور در محل کار خود داشته باشد، ترک کار نکرده است و شرایط او شامل ترک کار نمی شود. برای مثال ممکن است فرد دچار سوانح و یا تصادفات شده و امکان حاضر شدن در محل کار را نداشته باشد و همچنین امکان اطلاع رسانی هم وجود نداشته باشد.
ترک کار بدون قرارداد
افرادی که در یک مکانی به کار مشغول می شوند، باید دارای قرارداد کاری باشند و تمام امور مطابق با قرارداد انجام شود. در این شرایط همان طور که گفته شد، در صورت ترک کار بدون اطلاع و بدون دلیل، اقدام کارگر غیر قانونی بوده و عواقبی را برای وی به دنبال دارد. زیرا کارفرما مطابق با آن قرارداد برای انجام کارها برنامه ریزی نموده است و در صورت ترک کار توسط کارگر، ممکن است خساراتی متوجه کارفرما شود.
اما برخی کارفرمایان هم اقدام به استخدام کارگر بدون انعقاد قرارداد می نمایند. این اقدام غیر قانونی است و در صورت بروز مشکل برای کارفرما دردسر ساز خواهد شد. کارگران هم در چنین شرایطی گمان می کنند می توانند بدون مسئولیت هر زمان که بخواهند کار خود را ترک نمایند. اما چنین تصوری اشتباه است، زیرا در این شرایط هم مسئولیت خسارات ایجاد شده برای کارفرما به عهده کارگر می باشد و کارفرما می تواند بر علیه او اقدام کند.
در خصوص کارگران بدون قرارداد، اثبات ترک کار دشوار است اما غیر ممکن نیست. اگر کارفرما بتواند رابطه کارگر و کارفرمایی میان خود و کارگر را اثبات نماید، امکان شکایت از کارگری که ترک کار نموده است هم وجود دارد. البته در این شرایط ممکن است خود کارفرما هم دچار مشکلاتی شود، زیرا استخدام کارگر بدون قرارداد هم عملی غیر قانونی است. اما در هر صورت می تواند خسارت ایجاد شده در اثر ترک کار را از کارگر مطالبه نماید.
عواقب ترک کار
طبیعی است که زمانی که کارگر به صورت اصولی و قانونی تصمیم به ترک کار خود بگیرد، کارفرما نمی تواند مخالفت نموده و یا از وی شکایت نماید. مثلا در صورتی که کارگر از کار خود استعفا دهد و یا کارفرما به تعهداتی که در قرارداد ذکر شده است عمل ننماید و به دلیل آن کارگر تصمیم به ترک کار بگیرد، عمل او قانونی است.
اما اگر کارگر بر خلاف این موضوع عمل کرده و ترک کار او مطابق به قوانین نباشد عواقب ترک کار شامل حال او می شود. کارفرما موظف است هر ساله سنوات پایان کار کارگران را بپردازد. این سنوات برابر با حقوق یک ماه کارگر می باشد که برای یک سال کار است، در صورتی که مدت زمان کار کردن فرد کمتر از یک سال باشد سنوات وی متناسب با همان زمان پرداخت می شود.
در صورتی که کارگر ترک کار نماید، دیگر سنواتی به او تعلق نمی گیرد. همان گونه که وی به تعهدات خود عمل نکرده است، کار فرما هم تعهدی در قبال کارگر ندارد و حتی می تواند از وی شکایت نماید. از طرف دیگر ترک کار کارگر، ممکن است سبب وارد شدن خساراتی به کارفرما شود. در صورت اثبات این موضوع، کارگر موظف به پرداخت کلیه خسارت های وارد شده به کارفرما می باشد.
دلایل ترک کار
کارگران به دلایل مختلفی ممکن است اقدام به ترک کار نمایند. در این قسمت برخی از این دلایل را عنوان می نماییم.
عدم پرداخت حقوق: برخی از کارفرمایان به دلیل مشکلات مالی و یا خساستی که برای پرداخت حقوق و مزایای کارگران خود دارند حقوق ها را به موقع پرداخت نمی کنند. البته در چنین شرایطی کارگران می توانند مشکل را از طریق اداره کار پیگیری نمایند و یا به مراجع قانونی ذی ربط مراجعه کنند.
مدیریت غیر اصولی: بسیاری از مدیران با مدیریت غلط و غیر اصولی، باعث ایجاد مشکلاتی در محیط کار می شوند. این افراد با عملکرد نادرست سبب کاهش راندمان کاری و سخت شدن شرایط کار می شوند. در این شرایط احتمال بیشتری وجود دارد که کارگران اقدام به ترک کار کنند. مدیران و رهبران در هر سیستمی می توانند سبب ایجاد وفاداری و تعصب به محیط کاری در کارگران شوند. اما متاسفانه برخی از کادرهای مدیریتی به شیوه عکس عمل می نمایند.
خودداری از پرداخت بخشی از مزایا: برخی کارفرمایان از پرداخت مزایا و هزینه های جانبی کارگران خودداری می نمایند. در صورتی که مطابق قانون و قرارداد این مزایا حق کارگران است و باید پرداخت گردد. بسیار مشاهده می شود که در برخی موارد کارفرمایان برای سرکوب کردن اعتراضات کارگران به حقوق خود آن ها را تهدید به اخراج می کنند. اما لازم است کارگران به جای ترک کار به مراجع مربوطه مراجعه کرده و درخواست رسیدگی داشته باشند.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از ترک کار کارگران
مسلم است که کارگران به کار نیاز دارند و به سادگی تصمیم به ترک کار نمی گیرند. در واقع مسائل و مشکلات موجود در محیط کار سبب نارضایتی کارگران و اقدام به ترک کار می شود. وجود این مشکلات و ترک کار برخی از کارکنان سبب می شود سایر کارگران هم تصمیم به ترک کار بگیرند. این موضوع مانند یک موج در محیط کاری به راه افتاده و همه کارگران را با خود همراه می کند.
در این شرایط هم تعداد زیادی کارگر از کار بیکار می شوند و هم کارفرمایان نیروهای انسانی کارآمد و با سابقه خود را از دست می دهند. در نتیجه باید اقدامات لازم برای ایجاد رضایت نسبی کارکنان فراهم شود. عملکرد درست مدیران باعث پیشرفت کار و ارتقا شغل شده و همچنین سبب می شود کارگران احساس موفقیت کنند. مدیری که سعی می کند مشکلات نیروهای خود را برطرف نماید و شرایط بهتری را برای آن ها مهیا کند همواره مورد احترام پرسنل قرار دارد.
در واقع برای کاهش ترک کار، مدیران باید تلاش نمایند تا حقوق و مزایای کارکنان خود را مطابق قانون و در زمان مشخص پرداخت نمایند. ارائه طرح های تشویقی برای کارگران باعث ایجاد انگیزه و تلاش بیشتر کارگران می شود. کمک و همیاری مدیران با کارگران سبب ایجاد رابطه خوب میان آن ها شده و وفاداری پرسنل نسبت به مدیریت را افزایش می دهد.
ادعای خسارت ترک کار از کارگر به چه صورت است؟
زمانی کارفرما می تواند از کارگر شکایت نماید که او بدون اطلاع قبلی و بدون دلیل موجه محل کار خود را ترک نموده و سبب وارد آمدن خسارت به کارفرما شود. اگر کارگر بتواند اثبات نماید که غیبت او با هدف ترک کار نبوده است و دلیل موجه داشته باشد، شکایت کارفرما پذیرفته نخواهد بود. در این شرایط کارگر می تواند از کارفرما به دلیل نقض قانون ترک کار شکایت نماید.
اما در صورتی که ترک کار صورت گرفته باشد، کارفرما می تواند با ارائه مدارک و مستندات شکایت خود را مطرح نماید. مرجع رسیدگی به چنین شکایتی اداره کار و رفاه اجتماعی است. در این مرحله کارفرما باید در ابتدا با ارائه مدارک و قرارداد کاری رابطه کارگر و کارفرمایی را اثبات نماید.
در مرحله بعد لازم است کارفرما ثابت کند که کارگر اقدام به ترک کار نموده است. برای این ادعا داشتن مدارک برای ساعت ورود و خروج کارگر، قرارداد کتبی، بیمه پرداخت شده کارگر و سایر مدارک لازم ضروری است. پس از آن پرونده تکمیل شده و رسیدگی به آن آغاز می شود. کارفرما باید به شکایت در هیات تشخیص اقدام نماید تا کارشناسان به بررسی مدارک بپردازند.
در این مرحله حکم لازم برای تایید و یا رد ترک کار صادر می گردد. اگر کارگر به عنوان مجرم شناخته شود و ترک کار و ایجاد خسارت توسط وی تایید شود، هیات تشخیص سعی بر ایجاد صلح و سازش میان طرفین می پردازند. در صورت عدم سازش، کارگر باید مطابق رای صادر شده به مجازات تعیین شده محکوم شود.
مراجعه به وکیل در خصوص ترک کار
در مواردی که کارگر شکایتی از کارفرما داشته باشد مانند شکایت در خصوص بیمه، پرداخت حقوق، سوابق و یا بسیاری از موارد دیگر، کارگر می تواند وکیل اختیار کرده تا از حقوق او دفاع نماید. در شرایطی هم که کارفرما برای ترک کار از کارگر شکایت نماید باز هم وکیل با تجربه می تواند به آن ها کمک نماید. بهترین وکیل در ایران می تواند شما را در زمینه مشکلات کارگر و کارفرما راهنمایی نماید.
وکیل می تواند با اثبات عدم ترک کار و یا ارائه دلایل قانونی برای ترک کار کارگر، از محکوم شدن وی جلوگیری نماید. در صورتی هم که کارگر متهم شود، وکیل می تواند برای ایجاد سازش و کاهش خسارت ها و حتی اعسار به موکل خود کمک کند.
کلام آخر
در این مقاله در خصوص قانون ترک کار و عواقب آن صحبت نمودیم. مشغول به کار شدن در هر ارگانی قوانین خاص خود را دارد که باید رعایت شود. استخدام به قرارداد نیاز دارد که وظایف و تعهدات کارگر و کارفرما در آن قید شود تا در صورت عمل نکردن به تعهدات فرد مقابل بتواند حق خود را بگیرد. از نظر قانون کارگر نمی تواند بدون اطلاع محل کار خود را ترک نماید، در صورت چنین اقدامی شامل قوانین ترک کار می شود. این فرد نمی تواند سنوات خود را از کارفرما بگیرد و حتی ممکن است مورد شکایت او هم قرار بگیرد. امیدواریم اطلاعات جمع آوری شده برای شما عزیزان مفید بوده باشد. از همراهی شما تا پایان مقاله صمیمانه سپاسگزاریم. در صورتی که انتقاد و پیشنهادی دارید، در سایت وکیل چی منتظر شما هستیم.
