مهریه از حقوق قانونی زن می باشد که تحت هر شرایطی به او تعلق خواهد گرفت. با توجه به شروطی که در ضمن عقد به امضای زن و شوهر می رسد، هر کدام نسبت به یکدیگر وظایفی بر عهده می گیرند و در صورت ممانعت از انجام آن ها، طرف مقابل حق اقدام برای طلاق دارد. ازدواج همیشه به خوشبختی منتج نمی شود و گاهی اختلافات آن ها و مشکلات پیش آمده باعث می شود که یکی از زوجین و یا به صورت توافقی درخواست جدایی داشته باشند. در این مقاله می‌خواهیم در مورد این که اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد و یا خیر صحبت کنیم. پس در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
در چه صورت اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد؟
مهریه از حقوق قانونی زن می باشد و از نظر شرع و احکام اسلامی نیز بلافاصله بعد از عقد مالکیت آن را به عهده زن قرار داده و می تواند آن را طلب کند. در مقابل آن مرد نیز حق طلاق را در اختیار دارد. با این حساب در هر صورت اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد. همچنین اگر زن در زندگی مشترک با مشکلاتی مواجه شود که او را در شرایط عسر و حرج قرار دهد و ادامه زندگی را برای او با سختی مواجه کند، به ناچار او درخواست طلاق خواهد کرد و دادگاه نیز به او مجوز لازم را خواهد داد. در این شرایط اگر زن درخواست طلاق کند مهریه به او تعلق می گیرد.
حال اگر زوجین بر سر جدایی به توافق برسند و مشکلی بر سر حضانت و انتقال حقوق خود نداشته باشند، طلاق از نوع توافقی به انجام می رسد و در این صورت اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد، البته به شرطی که بر سر آن به تفاهم رسیده باشند.
در شرایط نقض شروط طلاق از طرف مرد، قانون به طور کامل طرفدار حقوق زن خواهد بود و او را محق دریافت مهریه خواهد کرد. مثلا ممکن است مردی معوقاتی در پرداخت نفقه به مدت حداقل شش ماه داشته باشد و زن از او شکایت کند، ولی او هم چنان از پرداخت آن با وجود دستور قانون سرپیچی کند. این مورد یکی از دلایلی است که به زن اجازه ارائه دادخواست طلاق را خواهد داد. در این صورت دادگاه مرد را موظف به پرداخت مهریه و اقدام به توقیف اموال خواهد کرد و با این حساب اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد.
حال اگر زن حق طلاق را در اختیار داشته باشد، دریافت مهریه کمی متفاوت خواهد بود، چرا که اصولا طبق توافقی که بین زن و مرد وجود دارد، ممکن است زن بین حق طلاق بهتر است یا مهریه؟ حق طلاق را انتخاب کرده باشد و در مقابل آن صداق خود را بخشیده باشد. در این صورت اگر مهریه او به طور کامل بخشیده شده باشد، حق دریافت مهریه را نخواهد داشت، ولی اگر بخشی از آن را بذل نموده باشد، می توان گفت که با درخواست طلاق از طرف زن مهریه تعلق می گیرد.
شرایط مورد نیاز برای درخواست طلاق زن
مطابق با قوانین کشور و فقه و حقوق اسلامی که حق طلاق برای مرد در نظر گرفته می شود، تصورات بر این است که زن حق درخواست طلاق را نخواهد داشت. اما باید بگوییم چنین چیزی ممکن نیست و زن نیز در شرایط خاصی می تواند درخواست طلاق داشته باشد. بر این اساس می توان گفت که اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد و مشکلی از این بابت برای او به وجود نمی آید. ماده 1133 قانون مدنی کشور این گونه بیان می دارد که مرد این امکان را دارد که هر زمان که تمایل داشت درخواست طلاق خود را به مراجع قانونی ارائه دهد و تنها لازمه آن رجوع به داوری و دریافت گواهی عدم امکان انصراف از طلاق می باشد. اما برای زن در سه حالت امکان درخواست طلاق وجود دارد:
حالت اول: در صورتی که زن حق طلاق را در اختیار داشته باشد، اگر در هنگام ازدواج زوج به زوجه وکالت بلاعزل در مورد طلاق داده باشد، زن می تواند هر زمان که بخواهد در خواست خود را ارائه دهد. مطابق با شروط طلاق که در هنگام عقد دائم ثبت شده است و مرد نیز آن را امضا کرده است، زن می تواند در صورت نقض آن ها درخواست طلاق را ارائه دهد و با این شرایط اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد.
این شروط دوازده گانه به شرح زیر می باشند:
- پرداخت نکردن نفقه توسط مرد به زن برای مدت حداقل 6 ماه
- سوء رفتار مرد و بعد اخلاقی های بیش از حد
- داشتن بیماری های صعب العلاج و لاعلاج برای مرد و بیماری های روانی و جنون آمیز که باعث آسیب به زن می شود.
- اشتغال مرد در شغل هایی که به آبرو و حیثیت زن و خانواده اش لطمه وارد می کند.
- اعتیاد مرد به مواد مخدر و هر چیزی که ادامه زندگی را برای زن سخت نماید.
- محکوم بودن زوج به حبس برای مدت 5 سال یا بیش تر
- ترک زندگی مشترک بدون دلیل موجه و قانع کننده برای مدت زمان حداقل 6 ماه
- نداشتن بچه بعد از 5 سال زندگی مشترک به علت عقیم بودن مرد
- ازدواج مجدد مرد برای بدون اذن همسر و یا عدم رعایت عدالت بین همسرانش
حالت سوم: اگر زن بتواند به دادگاه ثابت کند که در شرایط عسر و حرج قرار دارد و ادامه زندگی برای او مشقت بار است، در صورت درخواست طلاق از طرف زن، مهریه به او تعلق می گیرد. شرایطی که باعث عسر و حرج زن می شود عبارتند از:
- خیانت مرد به زن و اثبات آن
- نداشتن رابطه جنسی برای مدت معلوم و یا داشتن روابط جنسی غیر معقولانه و غیر معمول
- دور شدن زن و مرد از هم برای مدت زمان طولانی
- نداشتن مسکن مناسب و هر چیز دیگری که می تواند به قاضی ثابت کند که زن در عسر و حرج است.
شرایط عدم تعلق مهریه به زن
شرایطی وجود دارد که دیگر نمی توان گفت اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد. به طور کلی در هر شرایطی زن می تواند درخواست مهریه خود را داشته باشد و مرد نیز موظف به پرداخت آن می باشد. حتی اگر دادگاه تشخیص دهد که زن روابط نامشروع داشته و یا از شوهر خودش تمکین نکرده است و زن ناشزه است، باز هم می تواند درخواست طلاق از طرف زن صادر شود و مهریه نیز به او تعلق بگیرد.
اما در صورتی که زن خودش مهریه اش را بذل کرده باشد، دیگر نمی تواند درخواست آن را کند و اختیار مهریه از او ساقط خواهد شد. همچنین اگر زن حق طلاق را در ازای مهریه دریافت کرده باشد دیگر مهریه ای نخواهد داشت. مورد دیگر این که اگر به موجب ماده 1089 قانون مدنی کشور در صورتی به زن مهریه تعلق نخواهد گرفت که عقد باطل شده باشد و بین زوجین رابطه زناشویی انجام نگرفته باشد.
در صورتی که عقد منحل شود و رابطه زناشویی نیز بین زوجین نبوده باشد، مهریه ای در میان نخواهد بود، مگر این که علت نداشتن رابطه عنن مرد بوده باشد و از داشتن آن ناتوان باشد که در این صورت زن می تواند نیمی از مهریه خود را از مرد بگیرد. در این صورت دادگاه تشخیص خواهد داد که نحوه پرداخت مهریه چگونه باشد. در صورتی که زنی در زندگی از همسر خود کراهت داشته باشد و دیگر نخواهد با او ادامه دهد، در این صورت می تواند با طلاق خلع نفرت خود را از مرد نشان داده و با بخشیدن مهریه از همسرش جدا شود.
حقوق زن در صورت درخواست طلاق
در این بخش می خواهیم ببینیم علاوه بر این مورد که اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد، دیگر چه چیز هایی را می تواند در زمان جدایی از مرد دریافت نماید. این حقوق به شرح زیر می باشند:
حضانت فرزندان: اگر درخواست طلاق از طرف زن یا مرد و یا حتی طلاق از نوع توافقی باشد، حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر است و هیچ کس نمی تواند این حق را از او سلب کند، مگر این که زوجین با تفاهم بخواهند آن را تغییر دهند. حتی بعد از سن بلوغ فرزندان نیز در صورت تمایل و تصمیم آن ها، مادر می تواند سرپرستی فرزندان را بر عهده بگیرد.
جهیزیه: زن وقتی وارد زندگی مشترک می شود، طبق عرف و سنت لوازمی را به عنوان جهیزیه با خود به منزل مرد می برد و آن ها را در یک لیست ثبت کرده و به امضای طرفین می رساند که ثابت می کند چه اقلامی در زندگی مشترک هدیه زن بوده است. در این صورت با جدایی، زن می تواند درخواست استرداد جهیزیه را داشته باشد و مطابق با لیست مورد نظر آن ها را با خود ببرد.
نفقه: نفقه از حقوق زن بوده و بر گردن مرد است و او موظف است در طول زندگی مشترک تمام هزینه ها و مایحتاج زن را تامین نماید. اگر زنی تمامی شرایط تمکین را به جای آورده باشد، مرد نمی تواند زن را از داشتن نفقه کند.
شرایط طلاق توافقی و دریافت مهریه
طلاق توافقی نوعی از طلاق محسوب می شود که زوجین به اتفاق هم تصمیم می‌گیرند از یکدیگر جدا شوند و در خصوص آن و طی صحبت هایی که با یکدیگر دارند به تفاهماتی در مورد حقوق شان می رسند. یکی از مواردی که علاوه بر حضانت فرزندان بسیار مهم می باشد و بسیار مورد بحث است، توافق بر سر مهریه است. اصولا زوجین تصمیم می گیرند که مهریه را طبق شرایطی که برای هر دو قابل قبول است مبادله کنند. اما اگر پس از طلاق توافقی مرد از پرداخت مهریه ممانعت کند، در این صورت زن می تواند از همسرش شکایت کند.
شرایطی نیز وجود دارد که ممکن است با وجود این که در طلاق توافقی زن صداق خود را بخشیده باشد، پس از جدایی بخواهد مهریه اش را مجدد از همسرش بگیرد، در این صورت زن دیگر حقی برای دریافت مهریه نخواهد داشت چرا که درخواستش خلاف توافقات انجام شده است. اما اگر زن در مدت عده باشد، در این زمان می تواند به مردی رجوع کند و دوباره از همسرش درخواست مهریه نماید. در این صورت طلاقی که از نوع بائن بوده، تبدیل به طلاق رجعی می شود. حال اگر رجوع بعد از دوران عده باشد، مجددا نیاز است که شرایط ازدواج از نو فراهم شود و مهریه ای برای زندگی جدید در نظر گرفته شود.
منظور از عده چیست؟
عده، مدت زمانی است که مطابق با احکام اسلامی وارد قانون مدنی کشور شده و بر اساس آن بعد از جاری شدن خطبه طلاق مدتی را برای امکان رجوع مرد به زن تعیین می کنند. مدت عده زمانی معادل 3 طهر است و منظور از طهر یعنی سه بار پاکیزگی از دوران عادت ماهیانه. عده در نظر گرفته شده برای این است که به زن و مرد فرصتی برای پشیمانی داده شود که اگر از طلاق شان پشیمان شدند بتوانند بدون ازدواج مجدد زندگی خود را از سر بگیرند. در مدت عده زن می تواند از همسرش نفقه بگیرد و در صورت عدم پرداخت، از مرد شکایت کند.
البته باید بگوییم که عده برای زنان باکره و یائسه وجود ندارد و زوجین بلافاصله بعد از طلاق بر یکدیگر حرام خواهند شد. همچنین در طلاق های بائن نیز مرد پس از طلاق حق رجوع به زن را ندارد. همان طور که در طول زندگی مشترک اگر زن درخواست طلاق کند مهریه به او تعلق می گیرد، در مدت عده نیز با رجوع مرد به زن مهریه بخشیده شده دوباره از حقوق قانونی زن خواهد شد.
کلام آخر
در این مقاله ما در مورد شرایط درخواست طلاق زن و نحوه دریافت مهریه صحبت کردیم. مهریه حق قانونی و حتمی زن در ازدواج دائم می باشد و هیچ چیزی نمی تواند زن را از آن محروم کند. اما شرایطی وجود دارد که این حق قانونی از زن گرفته می شود. شرایط منع دریافت مهریه توسط زن تنها به تصمیم او بستگی دارد و زمانی اتفاق می افتند که خود او بخواهد مهریه اش را به هر دلیل بذل نماید. اما به طور کلی اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق می گیرد و مرد نمی تواند از پرداخت آن شانه خالی کند.
از همراهی شما تا پایان مقاله سپاس گزاریم. برای ارائه نظرات و پیشنهادات تان می توانید با سایت وکیل چی در ارتباط باشید.
در صورتی که بر اساس هر یک از سه شرطی که وجود آن ها زن را مجاز به ثبت درخواست طلاق می کند اقدام کند مهر به او تعلق می گیرد.
در مواردی مانند فسخ عقد بدون انجام گرفتن نزدیکی و موارد اینچنینی مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
اگر زن در شرایط عسر و حرج باشد و یا مرد شروط عقدنامه را زیر پا بگذارد.
