طلاق در کشور ما یکی از امور رایج به حساب می آید و آمار بالایی برای آن وجود دارد. هنگامی که زن و شوهر دیگر تمایلی به زندگی مشترک ندارند و مشکلات آن ها آنقدر زیاد می شود که ادامه آن را ممکن نمی دانند و در زندگی مشترک هم خودشان و هم فرزندان شان آسیب می بینند، تصمیم به جدایی می گیرند. مطابق با آنچه که در قوانین طلاق در کشور ما و بر اساس احکام اسلام وجود دارد، طلاق در دو نوع رجعی و بائن دسته بندی می شود که در طلاق رجعی امکان رجوع مرد به زن وجود دارد، ولی در طلاق بائن وجود ندارد. ما در این مقاله سعی داریم شما را با هر آنچه که در مورد طلاق رجعی نیاز است بدانید، آشنا کنیم. پس ادامه مطلب را از دست ندهید و همراه ما بمانید.
منظور از طلاق رجعی چیست؟
طلاق رجعی به طلاقی گفته می‌شود که در آن پس از جاری شدن صیغه طلاق، مدت زمانی را برای رجوع زن به مرد در نظر می گیرند. به این مدت زمان عده می گویند. یعنی در زمان تعیین شده پس از طلاق، مرد می تواند به زن اعلام کند که تمایل به ادامه زندگی مشترک و داشتن رابطه دوباره را دارد و بدون این که نیازی به خواندن صیغه ازدواج مجدد باشد، زوجین می توانند با هم زیر یک سقف زندگی کنند که درباره آن می توانید از بهترین وکیل طلاق در ایران سوال کنید.
طبق ماده 1148 قانون مدنی کشور، این طور بیان می شود که در طلاق رجعی شوهر در مدت عده حق مراجعه به زن را دارد. علت این که این مدت زمان برای مرد و زن در نظر گرفته می شود، دلایلی هم چون تعیین زمانی برای پشیمانی زوجین از طلاق و تمایل به بازگشت به زندگی مشترک شان است. طبق قانون 1150 مدنی کشور، عده به مدتی می گویند که زن بعد از طلاق باید منتظر همسر خود بماند و با شخص دیگری رابطه برقرار نکند و علت آن پیشگیری از ترکیب نطفه های همسران و باز گذاشتن راهی برای شروع زندگی قبلی است.
البته باید بگوییم که این احکام برای زنان باکره و دوشیزه و زنان یائسه وجود ندارد و آن ها می توانند بلافاصله بعد از جاری شدن صیغه طلاق ازدواج کنند. برای زنانی که در شرایطی غیر از آنچه گفته شد قرار داشته باشد، نگهداری عده و مدت زمان انتظار زن، 3 بار پاکی از عادت ماهیانه می باشد.
منظور از طلاق بائن چیست؟
همان طور که مطابق با دسته بندی انواع طلاق گفته شد، طلاق یا بائن است و یا رجعی. با توجه به تضادی که این دو با یکدیگر دارند، می‌توانیم بگوییم که در طلاق بائن امکان رجوع مرد به زن وجود ندارد و طبق ماده 1144 قانون مدنی کشور، در طلاق بائن برای مرد امکان بازگشت نیست. طلاق بائن به طلاقی گفته می شود که به دلایل زیر انجام شده باشد:
- طلاق که زن غیر مدخوله باشد، یعنی در دوران عقد دائم رابطه ای بین زوجین برقرار نشده باشد.
- طلاقی که زن در زمان جاری شدن صیغه طلاق در دوران یائسگی باشد.
- طلاق انجام شده از نوع خلع و مبارات باشد.
- طلاقی که بعد از سه بار ازدواج متوالی صورت گرفته باشد. انجام شود.
- طلاقی که درخواست آن را زن به مراجع قضایی ارائه داده باشد و علت آن عسر و حرج او باشد.
برای کسب اطلاعات بیش تر در مورد این نوع طلاق، می توانید به مقاله «طلاق بائن چیست؟» مراجعه کنید.
طلاق بائن و طلاق رجعی چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
برای طلاق رجعی و بائن می تواند تفاوت هایی را که چشمگیر هستند بیان کرد. این اختلافات شامل موارد زیر می باشند:
- مهم ترین اختلافی که طلاق بائن و طلاق رجعی باهم دارند، این است که در طلاق رجعی در زمان عده مرد می تواند به زن رجوع کند، ولی در طلاق بائن این امکان به مرد داده نمی شود و اگر زن و مرد تمایل داشته باشند که دوباره با هم باشند، باید مجددا ازدواج کنند و عقد جدیدی بین آن ها خوانده شود.
- تفاوت دیگر طلاق بائن و رجعی این است که زن در مدت عده باید خود را نگه دارد، یعنی به هیچ وجه با مرد دیگری رابطه نداشته باشد و ازدواج نکند، ولی در طلاق بائن بلافاصله بعد از فردای روز طلاق زن می تواند با مرد دیگری ازدواج کند.
- گفتیم که طلاقی که زن برای سه بار متوالی با یک مرد ازدواج کرده و جدا شده باشد، طلاق سوم از نوع بائن می باشد و زن و مرد بر یکدیگر حرام می شوند، اما در این موردبائن بودن طلاق دلیلی بر نگه نداشتن عده زن نیست و باید به دلیل امکان وجود نطفه، زن باید مدت عده را حفظ نماید.
- در طلاق بائن، بعد از این که صیغه طلاق جاری شود، اگر هر یک از زوجین از دنیا برود همسرش نمی تواند ارثی از او ببرد، ولی در طلاق رجعی در مدت عده با فوت یکی از زوجین، دیگری از ارث بهره مند خواهد شد.
- در طلاق رجعی، زن در مدت عده می تواند از مرد نفقه بگیرد، مگر این که زن همسر خود را تمکین نکرده و ناشزه باشد، ولی در طلاق بائن زن حق دریافت نفقه را ندارد.
- تفاوت دیگری که می توان برای طلاق رجعی و طلاق بائن در نظر گرفت، این است که در مدت عده ای که زن در طلاق رجعی دارد می تواند در منزل مسکونی خود زندگی کند و مرد حق بیرون کردن او را ندارد. ولی در طلاق بائن چنین چیزی ممکن نیست.
احکام مالی وارد بر طلاق رجعی
مطابق با ماده 1109 قانون مدنی، در زمان عده نفقه زن مطلقه بر عهده همسرش می باشد، مگر این که زن از همسرش نشوز کرده باشد. اما اگر طلاق بائن باشد، زن حق دریافت نفقه را نخواهد داشت، مگر این که زن از همسر خود باردار باشد که در این صورت تا زمان وضع حمل می تواند از همسرش نفقه دریافت کند. در صورتی که بعد از طلاق رجعی، مرد از پرداخت نفقه در زمان عده سرپیچی کند، این استنکاف می‌تواند باعث مطالبه نفقه توسط زن در مراجع قانونی شود.
اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت نفقه داشته باشد و از پرداخت آن خودداری کند، برای او جرم به حساب می آید و محکومیت کیفری برایش در نظر گرفته می شود و باید با بهترین وکیل نفقه در ایران و یا بهترین وکیل نفقه در تهران در این باره صحبت کند. باید بگوییم که هزینه کفن و دفن زن و زکات فطره او به صورت شرعی در زمان زندگی و در دوره عده بخشی از نفقه محسوب می‌شود و اگر زن در ایام عده زن فوت کند، هزینه ها در این زمان بر عهده مرد است.
به موجب ماده 943 قانون مدنی کشور، اگر زن و شوهری به صورت رجعی از هم جدا شده باشند، اگر قبل از پایان زمان عده یکی از آن ها بمیرد، دیگری از اموال او ارث می برد، اما اگر فوت بعد از تاریخ عده باشد و یا این که طلاق از نوع بائن بوده باشد، دیگر ارثیه ای برای همسر در نظر گرفته نمی‌شود.
احکام غیر مالی وارد بر طلاق رجعی
در بخش قبل، هر آنچه که در مورد احکام مالی برای طلاق رجعی در نظر گرفته می شود بیان کردیم. در این قسمت می خواهیم احکام غیر مالی را برای طلاق رجعی و مدت زمانی که به عنوان عده طلاق محسوب می شود توضیح دهیم.
- زن در زمان عده اجازه ازدواج با مرد دیگری را ندارد و مرد نیز در دوران عده ای که پس از طلاق رجعی وجود دارد، با خواهر زن خود نمی تواند ازدواج کند و برای ازدواج با برادرزاده و خواهرزاده همسر مطلقه اش نیز باید اجازه بگیرد. ازدواج مرد نیز در زمان عده با شخص دیگری به جز همسر خود نیازمند اجازه از دادگاه می باشد.
- در مدت عده اگر زن و شوهر رابطه نامشروع داشته باشند، طبق حکم زنای محصنه با آن ها برخورد می‌شود، چرا که زن در این مدت مثل یک زن شوهردار می باشد.
- اگر مردی در مدتی که زن در دوره عده است از او به صورت صریح خواستگاری کند، عملا کار حرامی انجام داده است. ولی بعد از زمان عده ازدواج شان مشکلی ندارد.
- اگر در مدت عده یکی از زوجین فوت کند، همسرش می تواند او را غسل دهد و این بلامانع است.
- داشتن رابطه جنسی در زمان عده حلال است و انجام آن به معنی بازگشت به زندگی مشترک می باشد.
طبق شرایطی که برای رجوع مرد به زن در طلاق رجعی وجود دارد، در مدت عده مراجعه به زن تحت اختیار مرد می باشد و تنها اوست که می تواند در این مورد تصمیم بگیرد و زن اجازه رد آن را ندارد. مرد برای رجوع به زن می تواند سخن و یا فعلی را به کار ببرد که نشانگر درخواست بازگشت او به زن و ازدواج سابق می باشد. مثلا مرد می تواند دست همسرش را بگیرد و او را ببوسد و با بیان احساس خود به او، رابطه شان را آغاز کند. الفاظی که مرد برای رجوع به زن بیان می کند، باید نشانگر قصد او باشد و داشتن رابطه و بوسیدن همسر به معنای غیر از قصد رجوع درست نیست.
مراجعه به زن بعد از طلاق تشریفاتی ندارد، مثلا خواندن عقد و ازدواج مجدد و خواستگاری در دوره عده لزومی ندارد. حق بازگشت به زن توسط مرد قابل چشم پوشی نیست و جزو قواعد امری محسوب می شود. اگر مردی قصد برگشت به همسر خود دارد، باید شخصا آن را اعلام کند و نمی تواند با واسطه به او بگوید. این درخواست کاملا شخصی است و به مرد بستگی دارد و اقوام و حتی پدر و مادر مرد نمی توانند به جای او برای رجوع تصمیم بگیرند و از زن درخواست کنند.
اگر مرد و زن رجوع را ثبت نکرده باشند، این اهمال کاری در ثبت رجوع دلیل بر منتفی شدن نمی شود، ولی بر مرد واجب است که در مدت یک ماه بعد از تاریخ رجوع، آن را به ثبت برساند، وگرنه محکوم به پرداخت مال و یا زندان خواهد شد. ثبت واقعه رجوع الزامی است تا زن و شوهر بتوانند مجددا زندگی خود را آغاز کنند. اگر پس از پایان یافتن دوره عده، زوجین تمایل به ادامه زندگی داشته باشند، باید بین آن ها عقد و ازدواج مجدد صورت گیرد.
طلاق رجعی چگونه در شناسنامه به ثبت می رسد؟
طبق قانون حمایت از خانواده که در سال 1392 به ثبت رسیده است، هنگامی که در طلاق رجعی صیغه طلاق جاری می شود و قوانین و مقررات برای آن در قالب صورت جلسه به ثبت می رسد، برای این که ابطال طلاق به صورت رسمی ثبت شود، باید گواهی دو شاهد برای سکونت زن در محل زندگی مرد تا پایان مدت زمان عده وجود داشته باشد. اگر زن خود رضایتش را به ثبت برساند، دیگر نیازی به شاهد نیست.
پس از این که در محضر قانون تحقق رجوع مرد به زن ثبت شد، طلاق انجام شده باطل می شود و اگر رجوع صورت نگرفته باشد، مراحل طلاق تکمیل و زوجین برای همیشه از هم جدا می شوند. صورت جلسه کامل شده با امضای سردفتر و زن و شوهر و شاهدان آن ها ثبت می شود. پس برای این که طلاق رجعی به ثبت برسد، باید دو شاهد گواهی کتبی را که منوط به زندگی زوجه در محل سکونت زوج است به امضا برسانند. یا این که خود زن از ثبت طلاق رجعی در شناسنامه رضایت کامل داشته باشد. اگر پس از پایان زمان عده رجوع مرد به زن اثبات نشود، طلاق در شناسنامه به ثبت می رسد.
کلام آخر
در این مقاله به طور اختصاصی در مورد طلاق رجعی صحبت کردیم. همان طور که از اسم آن پیداست این طلاق مربوط به شرایطی است که در دوره عده مرد اجازه رجوع به زن را خواهد داشت. طلاق رجعی شرایط و قوانین و احکام خاص خود را دارد که زن نیز باید تابع آن باشد. امیدواریم مطالب ذکر شده برای شما مفید بوده باشد.
از همراهی شما تا پایان مقاله سپاس گزاریم. برای ارائه نظرات و پیشنهادات خود با سایت وکیل چی در ارتباط باشید. برای مشاهده مقاله بهترین وکیل در ایران کلیک کنید.
طلاق رجعی به درخواست مرد است و برای رجوع از طلاق رجعی نیاز به خواند صیغه مجدد عقد نیست و با نشان دادن تمایل مرد برای رجوع به همسر رجوع از طلاق اتفاق می‌افتد.
بله. طلاق رجعی مثل طلاق های دیگر در شناسنامه ثبت می شود.
