نرخ دیه در قانون مجازات اسلامی سال1403 چقدر است؟

قانون مجازات اسلامی برای انواع جرم انگاری ها مجازات در نظر گرفته است. این مجازات ها معمولا متناسب با نوع و میزان جرم هستند. یکی از انواع مجازات هایی که برای برخی جرم ها وجود دارد دیه است. دیه معمولا در ازای نقص عضو و یا آسیب فیزیکی به افراد تعیین می گردد. قوانین و مقررات مختلفی در خصوص دیه وجود دارد که در این مقاله در مورد نرخ دیه در قانون مجازات اسلامی صحبت خواهیم کرد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
دیه چیست؟
هر گاه فردی سبب آسیب رسیدن به جان، اعضای بدن و منافع اعضای بدن فردی دیگر شود، مطابق با قانون مجازات اسلامی موظف به پرداخت دیه وی می باشد. دیه را از طریق مال و اموال شخص مجرم پرداخت می شود. امکان پرداخت دیه به وراث فرد آسیب دیده هم وجود دارد.
دیه در خصوص جرایمی تعیین می شود که به صورت غیر عمدی سبب آسیب به فرد مقابل شده باشد. برای جنایاتی که به صورت عمدی صورت گرفته و بنا به دلایل قانونی، قصاص برای آن ها انجام نمی شود هم باید دیه تعیین و پرداخت شود. در خصوص جرایمی مانند ضرب و شتم که به صورت غیر عمدی انجام شده اند هم دیه تعیین می شود.
دیه دارای دو نوع مقدر و غیر مقدر است. دیه مقدر به دیه ای گفته می شود که توسط قانون از قبل تعیین شده است و همان مبلغ قابل پرداخت است. مثلا دیه قتل مبلغ مشخصی است که از قبل توسط قانون معین شده است. دیه غیر مقدر توسط پزشکی قانونی تعیین می گردد. میزان این دیه در قانون مجازات اسلامی تعیین نشده است و باید با توجه به نوع و میزان آسیب توسط مراکزی مانند پزشک قانونی تعیین گردد. سایت وکیل چی با مقاله های مختلف حقوقی می تواند به بالا بردن سطح اطلاعات حقوقی شما کمک نماید.

انواع دیه در قانون مجازات اسلامی
بر اساس قانون مجازات اسلامی، دیه دارای انواع مختلفی است که در اینجا به بررسی آن ها می پردازیم.
دیه قتل: اگر فردی مرتکب قتل شود، باید دیه آن را به خانواده مقتول بپردازد. دیه قتل از نوع مقدر بوده که توسط قانون میزان آن مشخص می شود. این دیه، دیه کامل انسان است که در قانون کشور ما برای زن و مرد متفاوت خواهد بود. به این صورت که دیه زن نصف مبلغ دیه مرد است.
دیه اعضای بدن: اگر فردی به صورت عمدی یا غیر عمدی سبب از بین رفتن یکی از اعضای بدن فردی دیگر شود، باید دیه آن عضو را پرداخت نماید. دیه هر یک از اعضای بدن توسط قانون مشخص می شود، برای مثال دیه دندان، فک، گوش، دست، پا و سایر اعضای بدن مشخص است. حال اگر عضوی آسیب دیده باشد که از آن فقط یک عدد در بدن انسان وجود دارد، دیه آن کامل می باشد. اگر عضوی مانند دست یا پا که انسان دارای یک جفت از آن است، آسیب ببیند در صورتی که یکی از آن ها از بین رفته باشد نصف دیه و در صورت از بین رفتن هر دو، دیه کامل باید پرداخت شود.
دیه منافع اعضا: ممکن است در اثر جرم، عضو بدن سالم باشد اما منافع آن از بین رفته باشد. برای مثال گوش فرد آسیب دیده از نظر ظاهری سالم است اما دیگر شنوایی ندارد. در این حالت دیه منافع عضو پرداخت می شود. این دیه شامل دیه عقل، دیه بینایی، دیه شنوایی و بویایی خواهد بود.
دیه جراحات: در صورتی که ضارب سبب ایجاد جراحات فرد مقابل شود، دیه جراحات تعیین و پرداخت می شود. این دیه از قبل توسط قانون تعیین نشده و در واقع دیه غیر مقدر است. میزان این دیه بر اساس مقدار جراحاتی که توسط پزشک قانونی مشخص شده، تعیین می گردد.
نرخ دیه در قانون مجازات اسلامی سال1403
میزان دیه برای هر سال و با توجه به تورم و شرایط موجود در جامعه متفاوت است. هر ساله با توجه به تورم و توسط کارشناسان و همچنین اطلاعات دریافتی از بانک مرکزی تعیین و ابلاغ می شود. این ابلاغیه توسط رئیس قوه قضاییه صادر می شود.
دیه اعضای بدن هم بر اساس دیه کامل فرد تعیین می شود. پس از این حیث هم تعیین دیه اهمیت زیادی دارد. در سال1403 با توجه به نظرات کارشناسی نرخ دیه یک انسان کامل 900 میلیون تومان تعیین شده است. ناگفته نماند این مبلغ مربوط به ماه های عادی سال می باشد. اما نرخ دیه در ماه های حرام برابر با نرخ دیه کامل به علاوه یک سوم دیه کامل است. در واقع اگر کسی در ماه حرام مرتکب قتل شود دیه مقتول یک میلیارد و 200 میلیون تومان می باشد. ماه های حرام به ماه محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه گفته می شود.
مطابق با همین مبلغ، دیه زن به دلیل این که نصف دیه مرد می باشد برابر 450 میلیون تومان در ماه های عادی سال است. اما اگر جرم در ماه های حرام اتفاق بیفتد، دیه آن به اندازه یک سوم دیه کامل بیشتر خواهد شد.

تفاوت دیه زن و مرد در قانون
همان طور که گفته شد در قانون مجازات اسلامی کشور دیه زن نصف دیه مرد است. برخی افراد این موضوع را چنین استنباط می کنند که میان زن و مرد تفاوت وجود دارد. اما دلیل این قانون ارتباطی با تبعیض جنسیتی ندارد. بلکه به این دلیل است که مرد در خانواده نقش تامین کننده مالی را دارد. یعنی مرد موظف به تامین نیازهای مالی افراد تحت تکفل خود می باشد. در صورتی که مرد فوت کند تامین هزینه های زندگی برای خانواده او دشوار است. به همین دلیل دیه بیشتری به خانواده وی تعلق می گیرد تا مقداری از این فشارها کاسته شود.
اما در صورت فوت زن، مرد کماکان مسئول تامین زندگی خانواده است و مشکلی در این زمینه برای افراد خانواده ایجاد نمی شود. اما در قوانین جدید، این گونه تعیین شده است که برای زنان سرپرست خانواده که از طریق حوادث رانندگی فوت می کنند بیمه دیه کامل آن ها را پرداخت نماید. در واقع بیمه موظف شده است در چنین حوادثی بدون در نظر گرفتن جنسیت و دیون سقف بیمه را برای افراد پرداخت نماید.
لازم به ذکر است دلیل تفاوت میان دیه زن و مرد، برتری مرد نسبت به زن نبوده و تنها به دلیل کمک به شرایط خانواده پس از مرگ مرد این قانون تصویب و اجرا شده است.
مهلت پرداخت دیه
پس از تعیین مجازات فرد مجرم و دیه ای که باید پرداخت کند، وی باید در زمان مقرر نسبت به پرداخت دیه اقدام نماید. این مهلت به نوع جرم رخ داده بستگی دارد. جرایم دارای دیه به 3 دسته جرایم عمدی، جرایم شبه عمدی و خطای محض تقسیم بندی می شوند.
جرایم عمدی جرایمی هستند که فرد با علم و آگاهی به عمل و نتیجه آن اقدام به انجام آن نموده است. به همین دلیل هم مهلت پرداخت دیه چنین جرایمی کوتاه تر است. در واقع مجرم پس از صدور رای دادگاه، تا یک سال قمری پس از زمان وقوع جرم برای پرداخت دیه مهلت خواهد داشت. جرایم شبه عمد به جرایمی گفته می شود که فرد بدون آگاهی نسبت به نتیجه کار خود اقدام به آن نموده است. این افراد پس از صدور حکم، تا 2 سال قمری پس از وقوع جرم فرصت دارد نسبت به پرداخت دیه اقدام نماید. در این دو نوع دیه باید از مال و اموال فرد پرداخت گردد.
اما افرادی که مرتکب جرم از نوع خطای محض گردند، بدون سوء نیت و هیچ گونه آگاهی مرتکب جرم شده اند. مطابق با قانون مجازات اسلامی این افراد تا 3 سال قمری پس از وقوع جرم برای پرداخت دیه فرصت دارند. مبلغ این دیه باید از طریق یک فرد عاقله پرداخت گردد.

وکیل دیه
در خصوص دعاوی متفاوتی که منجر به موضوع دیه و پرداخت آن ها می شود باید دقت بسیار نمود. قوانین مربوط به این حوزه پیچیده بوده و نیازمند راهنمایی های یک فرد با تجربه و متخصص در این زمینه هستند. در چنین شرایطی بهتر است که به یک وکیل متخصص در زمینه دیه مراجعه نموده و از ایشان مشاوره بگیرید.
یک وکیل خوب می تواند با تکیه بر دانش و اطلاعات حقوقی خود راه کارهای قانونی متناسب با شرایط پرونده را در اختیار شما قرار دهد. به این صورت پرونده زودتر به نتیجه رسیده و از اتلاف وقت، انرژی و سرمایه شما هم جلوگیری خواهد شد.
کلام آخر
در این مقاله در خصوص دیه در قانون مجازات اسلامی صحبت نمودیم. هر گاه فردی سبب وارد شدن آسیب به جان و اعضای بدن فردی دیگر شود، باید دیه آن را بپردازد. دیه برای برخی جرایم مقدر بوده و از قبل توسط قانون تعیین شده است. اما برای برخی دیگر از جرایم مانند جراحات باید با توجه به میزان جراحت و آسیب دیه مشخص شود. برای تامین هزینه های زندگی خانواده مردی که به قتل می رسد دیه وی کامل بوده، اما دیه زن نصف دیه مرد تعیین شده است. امیدواریم این مطالب برای شما مفید و آموزنده بوده باشد. از این که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم. در صورت داشتن هر گونه انتقاد و پیشنهاد از طریق سایت وکیل چی با ما در ارتباط باشید.